هنا

[كبريائي قاهرهم]

قاموس الماني كوردي

A

A – Elifba yê da tipa pêsin
Aal () – marmasî
Aas (-s) – leş, laş, mirar, berate
abändern – guhartin, guharin,
bêdel kirin
Abart (-e) – rêşaşî, pilûçî
abbauen – hevde xistin, nişirandin
abbeißen – jê kirin
abberufen – ji kar havitin
abbiegen – xar kirin, badan, kokel kirin, fitilandin
Abbild (-s) – qopî, kopî, minak, model, nimûne
abbilden – qopî kişandin, qopî kirin
Abbildung (-e) – şikl şikil, form
abbrechen – hûr kirin, şikênandin,
birîn
abbringen – texilandin
Abend (-r) – êvar
Abendessen (-s) – şîv
Abendland (-s) – Evrupaya Rojava
abeds – êvarê
Abenteuer (-s) – serhatî, serûven, macera
aber – lê, lê belê
abermals – ducar, pir, dîsa, cardin
abfahren – çûn
Abfahrt (-e) – çûn
Abfall (-r) – çop, qirş
abfallen – ketin, daketin
abfinden, sich – bes dîtin, bes hebûn, têr dîtin
abfliegen – rabûn, firîn
Abflug (-r) – rabûn, fir, firîn
abfragen – pirs kirin, , pirsandin, lêpirsîn
Abgabe (-e) - bac
abgeben – dayîn, radest kirin, teslîm kirin
Abgeordnete (-r) – mebûs, newênger
abgestorben – hişk bûn, vemirîn
abgrenzen –
Abgrund (-r) – zinar, şax, mişefil
Abhang (-r) – kaş, qiyame, tir, sîng, evraz, kendal
abhängen – girêdayî, peywend
abholen – girtin, standin
abkommen – li hev hatin
Abkommen (-s) – hevhatin, peyman
abkühlen – hînik kirin
abkürzen – kur kirin, kin kirin
Abkürzung (-e) – kurbûn, kinbûn
ablaufen – borandin, derbaz bûn
ablehnen – red kirin, caw kirin
ableiten – afirandin pêk anîn
ablesen – xwandin
ableugnen – înkar kirin, xwenenîn, derewandin, şerîn
abliefern – danîn, teslîm kirin radest kirin, raspandin
abmachen – jê kirin, tirxan kirin, biryardan
Abmachung (-e) – peyman, hevhatin
abmagern – lawaz bûn, reqele ketin, kîlo havtin
abnehmen – lawaz bûn, reqele ketin, der xistin, daxistin, kîlom dan
Abneigung (-e) – xwînsarî, antîpatî, nexwastî
abnutzen – kevn kirin, hincirandin
abonnieren – abone bûn
abregen – bihna xwe fireh kirin (sich), dilê kesîrehet bûn
abreißen – qetandin, bizdandin, şekitandin, hilweşandin
Abriß (-r) – helşîn
abrunden – gilor kirin
Absage (-e) – red, caw
absagen – red kirin, caw kirin
abschaffen – rakirin, tune kirin
abschätzen – deranîn, guman kirin, texmîn kirin
abscheiden – mirin
Abscheu (-r) – nefret, kerihîn
abscheulich – pîs, tal, erjeng, pelos, xirab
abschließen – kilît kirin, dadan
Abschluß (-r) – dawî, xelas
abschneiden – jê kirin, birîn
Abschnitt (-r) – parçe, navçe
abschreiben – qopî kişandin
Abschrift (-e) – nivişt, çel
abschwören – dest jê kişandin, tobe kirin abseits – ji wê pê de
absenden – şandin, şiyandin
Absender (-r) – şandar
Absicht (-e) – armanc, mebest
absichtlich – qesta, qestan, bi zanîn
absolut – mutleq, ferzîne
abstammen – dole...hatin, irq (malbat)...hatin
Abstand (-r) – dûrî, dûrahî, mesafe
absteigen – peyabûn
abstellen – danîn, birîn (Gaz, Radio, Maschienen usw.), sekinandin (Maschienen)
abstrakt – nênerbaran, razber, nedîtbar
abstreiten – îtiraz kirin, bervêdan, dijrabûn
Absturz (-r) – ketin (Fleugzeug)
abstürzen – ketin
absurd – bêmane, bêvac
Abteil (-s) – qompartîmen
Abteilung (-e) – cexiz, dayîre, liq, şube,
abtreiben – zarok dan girtin
Abtreibung (-e) – zarok girtin
abtreten – îstîfa kirin, xwe kişandin, kişîn
abtrocknen – zuwa kirin, ziwa kirin
abtun – rakirin
abwarten – sekinîn
abwärts – berîjêr
abwechseln – guhartin, guharîn
Abwechslung (-e) – cihêtî, cûdayî
abweichen – veqetîn, ji hev çûn (jnd.), ji rê derketin (vom Weg)
abwerten – daxistin
abwesend – tune
abwischen – pakirin, pakîj kirin
Abzweigung (-e) – veqetîn, liq, şube
Ach!– ax! (Ausruf des Erstaunens), wey! (Ausruf des Bedauerns)
Achse (-e) – tewele, sirnî, aks, tîr
Achsel (-e) – pî, pîl, şan
acht – heyşt
achten – hurmet kirin, giramî kirin, qedr zanîn, girîng girtin, riayet kirin
achtgeben – guh lê dan, guh lê dêran, diqet kirin
Achtung (-e) – dîqet, bal, dîhn, daxuyanî / qedirbilindî, girambarî, rêzdarî
achtzehn - heyştdeh
achtzig – heyştê
Acker (-r) – ekkûr, zevî
Ackerbau (-r) – cotkarî
Adam – Hazretî Adem
addieren – top kirin
Ader (-e) – temar, reg, reh
Adjektiv (-s) – rengdêr, , rewş, sifet
Adler (-r) – qertel, helo, hulî, eylo
Admiral (-r) - amîral
Adresse (-e) – navnişan, adrês
Adverb (-s) – rengpêş, hoker, nîr
Advokat (-r) – bervdar, ebokat
Affe (-r) – meymûn
Afrika – Efrîqa
Agha (-r) - axa
Ägypten – Misir
ähneln – hev çûn, li hev çûn, lê çûn
ahnen – hayedar bûn, hay jê bûn, agahdar bûn, seh kirin, hesîyan
ähnlich – wekhev, mîna, hev, hevçun
Ähnlichkeit (-e) – hevçûn, lêçûn, wekhevî
Ahnung (-e) – zanîn, zanayî, agahî, agahdarî
Aktion (-e) – pêrabûn
aktiv – jîr, ektîv, xebatkar, zîrek
akzeptieren – qebûl kirin, pejirandin
Alarm (-r) – alarm hewar
Alawiter (-r) – elawî
Albanien – Albanîstan, Ernewîtîstan
albern – bûdele, geve, xêvik, şêwî
Aleppo – Heleb
Algebra (-e) – cewr, cebir
Alkohol (-r) - alkol
alle – hemû kes, giştî, gişt, tev, hemî, hemû, teva / qedîyan, neman, xilas bûn, dawî hatin
alle beide – herdu
alle drei – hersê
allein – bi tenê
alleine – tenê
allerlei – cûre cûre
alles – hemû, gişt, her tişt
allgemein – tevayî, giştî, gelemperî
allmählich – hêdî hêdî, giran giran, bere bere
alltäglich – roj bi roj, rojani
Alm (-i) – zozan
Alphabet (-s) – elîfba, elfabe
als (zeitlich) – gava ku, dema ku, çaxa ku, wextê ku
als (Vergleich) – ji, wek, wekî
also –ango, wisa, yanî / êdî
alt – pîr (Frauen), kal (Männer),
kevn (Sachen)
Alter (-s) – emir, emr, sal, temen
altmodisch - demode
Ameise (-e) – gêle
Amerika – Emerîka
Ampel (-e) - lambe
Amt (-s) – dîwan
amüsieren – kêf kirin, pê şabûn, şahî kirin 2. henek lê kirin
Anatolien – Enedol
anbieten – pêşkêş kirin, raber kirin, peşnihat kirin, qedimandin
Anblick (-r) – awir, nezer
Andacht (-e) – cem, ayin
andere/r/s – din, ên din
ändern – guherandin, bedêl kirin, bedilandin
ändern, sich - guharîn
anders – yekî din (m.), yeke din (f.), bi awakî din, ji bi vê yekê
anderthalb – yek û nîv
Anfall (-r) – êrîş, pelemarî
Anfang (-r) – destpêk, destpê
anfangen – destpê kirin
anfassen – dest dan, dest lê gerandin
anfertigen – çê kirin
anfeuern – agir kirin
anflehen – ber gerîn, xwe ber gerandin
anfordern - xwastin
Anführer (-r) – pêşeng
angeben – dan zanîn, dan agah kirin / peyatî kirin
angeblich – qestî, wekî, say ke, goya
Angebot (-s) – teklîf, pêşnihat
angebunden – girêdayî
Angeklagte (-r/e) – bersûc
Angel (-e) – şewk, olte
Angelegenheit (-e) – kar, pirs, pirsgirêk, pirsiyar, derd,problem
angeln - masî girtin
angemessen – hawe, rewa, munasib, birê
angenehm – rehet
angenommen – em bûjin kî....
angeschlossen – girêdayî
angesehen – ezîz
angewöhnen – hu bûn, elimîn
angreifen – êrîş kirin
Angriff (-r) - êrîş
Angst (-e) – tirs
Angst haben – tirsîn
Angst machen – tirsandin
Ängstlich – tirsok, newêrek, bizdok, ceban
anhalten, jem./etwas – sekinandin
anhalten (stehenbleiben) – sekinin, rawestan
Anhänger (-r) – piştvan, alîgir
anhäufen – lod kirin, qûrç kirin, ru kirin, kom kirin
anhören – guh dan, guhdarî kirin
anklagen – tawandin, tawanbar kirin, sûcdar kirin, buhtan kirin
anklopfen – derî kutandin
anknöpfen – li hev xistin
ankommen – gihan, gîştin, gihîştin, hatin
anlehnen, sich – paldan
annehmen – qebûl kirin, pejirandin
Anrede (-e) – axiftin, bêj
anschalten - vêxistin
anschauen – mêze kirin, nêrîn, dîna xwe dayîn
anschließend – paşê, dû re
anschwellen - werimîn
ansehen, etwas. – temaşe kirin, mêze kirin, nihêrîn
anspannen - guviştin
anstatt – li şûn
anstelle von – li şuna
anstellen - bidin xebitandin
antreiben – (zum Laufen) bezandin
Antwort (-e) – bersîv
antworten – bersivdan
Anwalt (-r) – bervdar, ebokat
anwesend – amade
Anzeige (-e) – gilî
anziehen, jdn./sich – lê kirin/xwe kirin (Kleider), pê kirin (Schuhe, Socken), wergirtin
Anzug (-r) – çek, daqim, kinc
anzünden – dadan (Feuer), şewitandin (verbrennen), vêxistin (Kerze,Lampe), pêxistin
Apfel (-r) – sêv
Apotheke (-e) - dermanxane
Aprikose (-e) – zerdelû, qeysî, mişmiş
April (-r) – Nîsan, Avrêl
Aquarium (-s) – akvaryum
Araber (-r) – ereb
arabisch – erebî
Arbeit/Beruf (-e/-r) – kar, xebat
arbeiten – kar kirin, xebitin, şuxulandin
Arbeiter(in) (-r/-e) – karker, xebatkar
arbeitslos – bêkar, betal
Architekt(in) (-r/-e) - mîmar
Ärger (-r) – hêrs, qehr, kerb
ärgern, sich – qehirin, hêrs hatin
arm – desteng, xizan, belengaz, feqîr, reben
Arm (-r) – mil, pîl, çeng
Armenien – Ermenistan
Armreifen (-r) – bazin
Armut (-e) – destengî, belengazî, feqîrî
Art (-e) – awa, şikl
Art und Weise (-e/-e) – awa
Art und Weise, auf diese – bi vi awayi
Arznei (-e) - derman
Arzt(in) (-r) – ****or, doxtor, hekîm
Asche (-e) – xalî
Asien – Asya
Asphalt (-r) – zift
Assyrer – Aşorî
Asyl (-s) – penaberî, licoî
Asylant(in) (-r/-e) – benaber
Atem (- ) – helm, bîn, nefes
atmen – nefes girtin, bîn girtin
Atmosphäre (-e) – atmosfer, hewa
Aubergine (-e) – balcan, bacanê reş
auch – jî
auf – li, ser, bi
auf dem – li ser
auf Wiedersehen – bi xatrê te, oxir be
aufatmen – nefes girtin, bîna xwe fireh kirin
aufbauen – çê kirin, saz kirin, ava kirin
aufgeben – dev berdan, berdan
aufgehen – hilhatin, hatin der
aufgeregt – bi heyecan
aufhalten – mayîn, pê girtin
aufhängen – darda kirin, daleqandin, pêve kirin
aufheben – rakirin, hilkirin, bilind kirin
Aufhenthaltserlaubnis (-s) – îcaza
rûniştinê
aufhören – hîştin, berdan
aufhören mit – dev ji...berdan
aufladen – bar kirin
auflegen – raxistin
Aufmerksamkeit (-e) – bal, dîqet
aufpassen auf – bala xwe dan
aufräumen – berhev kirin, kom kirin
aufregend – bi heyecan
Aufregung (-e) - heyecan
aufsatteln – zîn kirin (Pferd), qaltax kirin (Esel, Maultiere)
aufsetzen – kirin serê xwe
Aufstand (-r) – serhildan
aufstehen – rabûn
aufsteigen – siyarbûn ( Fahrrad, Pferd...usw.), hilkişandin (Berg, Treppe)
auftun – ve kirin, tê kirin
aufwachen – hişyar bûn
aufwecken – hişyar kirin, şîyar kirin
aufzucken - vedan
Auge (-s) – çav
Augenbraue (-e) – birî
Augenschmerz (-r) – çaveş
Augenwimper (-e) – bijang, mijgul
Augenblick (-r) – dem
August (-r) – Tebax
aus – ji
ausbreiten – raxistin
Auseinandersetzung (-e) - pevçûn
Ausfahrt (-r) – derçûn
ausführlich – bi dirêjî
Ausgabe (-e) - mesref
Ausgang (-r) – derî, derçûn
ausgeben – xere kirin
ausgehen (Licht) – vemirîn, xeva çûn
ausgemergelt – jar
ausgießen - rijandin
auskennen – nasîn
Auskunft (-e) – înformation
auslachen – pêkenîn
Ausland (-s) – derwelat
Ausländer (-r) – biyanî, bêgane
auslöschen – vemirandin, xeva kirin
Auspuff (-s) – şetman, dûdank
ausreichen – têrê kirin
ausreichend – bes, hew
ausrichten – rast kirin
ausruhen, sich – rawestin, vêsa xwe girtin
ausrutschen – şemitin, xijbûn
Aussage (-e) - îfade
ausschalten – vemirandin
ausscheiden – veqetîn
ausschütteln – rijandin (Flüssigkeit), raweşandin
aussehen – xuya kirin/bûn
außen – derva
außer – xêncî, bê, xên ji, ji bilî, ji...pê we
außerhalb – li derviya
aussteigen – peyabûn
ausstreuen – reşandin
aussuchen – hilbijartin
Ausweg (-r) – çare
auswegslos - bêçare
Ausweis (-r) – pasaport
ausziehen, sich etwas – ji xwe kirin
Auto – erebe, taxsi, makîne, tirimbêl

B

Baby (-s) – zarokê biçûk, bebik
Bach (-r) – çem
backen – patin, pehtin
Bäcker(in) (-r/-e) – nanpêj, nanfiroş
Bäckerei (-e) – nanxane
Bad (-s) – odeşok, serşok, destşo
baden – serîşûştin
Bahn (-e) – papor, rê
Bahnhof (-r) – gar, trênxane
bald – zû, nêzîk, demek şûnda
Balkon (-r) – balkon, banok
Bamya (ş) – bamye
Banane (-e) – mûz, moz
Bank (-e) – banqe, bank
Bankkonto (-e) – hesabê bankê
Bär (-r) – hirç
barfuß – xasî, pêxas
barhäuptig - servekirî
Bart (-r) – rî, rih
bärtig – bi rî, bi rih
Baseball (-r), kurd. – qîtik
Batterie (-e) – betarî, pîl
Bauch (-r) – zik
Bauchnabel (-r) – navik, nêvik
Bauchschmeerz (-r) – zikês
bauen – ava kirin, çe kirin
Bauer (-r) – cotkar
Baum (-r) – dar, bax
Baumwolle (-e) – pembû
Baustelle (-e) – avahî
Beamter (-r) – mamûr, karmend
bebaut – ava, çekirî
Bebauung (-e) – avahî
Becher (-r) – qedeh, îskan
bedanken, sich – spas kirin
Bedarf (-r) – hewcedarî
bedeuten – hatin wê manayî
Bedeutung (-e) – mana, mane
bedürfen – hewcebûn, peywîstbûn
beeilen, sich – ecele kirin
beenden – qedandin, xelas kirin
beendet werden – qedîyan
beerdigen – definkirin
Beerdigumg (-i) – defin
Befehl (-s) – ferman
befehlen – ferman kirin
befestigen – pê ve kirin
befinden, sich – cî/cih girtin
befreien, sich – xelasbûn, rizgarbûn
Befreiung (-e) – rizgarî
beginnen – dest pê kirin
Begräbnis (-s) – şin
Behälter (-r) – qutî, firax
behandeln – derman kirin
Behörde (-e) - meqam
bei – cem, li, li ba
bei uns – li cem me
beide – herdu
Bein (-r) – ling, nig
beißen – gez kirin
Beispiel (-s) – mînak, nimûne
bekannt – nas, bi nav û deng
(öffentlich bekannt)
bekommen – girtin, standin, wergirtin
beleidigen – heqaret kirin
Beleidigung (-e) - hekaret
Belgien – Belçîka
Belieben (– ) – dilxwatî
bemerken – têgihîştin
bemitleiden – dilê...şewitîn
Bemühung (-e) – zehmet (arab.)
benachrichtigen – xeberdan
benommen – gêj
benutzen – bi kar anîn, xebitandin
Benzin (-s) – benzîn
bequem – rihet
berechnend – fen
bereit – hazir, amade
Berg (-r) – çiya
Beruf (-r) – kar, karkisb
Beruhigen – aşbûn (Kinder, Babys), bihna xwe fireh kirin
berühmt – bi nav û deng, navdar
beschädigt – zirar pê bûyî, bizîwan
beschäftigen, sich – mijûlbûn
Beschäftigung (-e) – kar
Bescheinigung (-e) – şanname
Beschwerde (-e) – gilî, gazinc
beschweren, sich – gilî kirin
Besen (-r) – paşik, zilke
besetzt – nevala
besiegt – binketî
besiegt werden - binketin
Besitz (-s) – hebûn, xidantî, xwedîtî
Besitzer (-r) – xwedî, xwedan
besonders – bitaybetî, nemaze
besorgt – bi meraq
besser – çêtir
bestellen – teme kirin, wesandin, xwastin
Bestehung (-e) – bertîl, baxşîş (arab.)
Besuch (-r) – serdan, mêvan
Besucher (-r) – mêvan
besuchen – serî dayîn, zîyaret kirin
besudeln - lewitîn
Betonung (-e) – dengîn
betrachten – temaşe kirin, fikirîn
betrügen – xapandin
betrunken – serxoş, mest, vexwarî
Bett (-s) – nivîn (pl.), cil
Bettdecke (-e) – betanî, orxan, lihêf, mitêl
Bettgestell (-s) - ****
Bettuch (-s) – çarşefa nivînê/cilê
beugen – xarbûn, daqûlbûn
Beutel (-r) – tûrik
Bevölkerung (-e) – warvan, danişcû, xelk
bevor – berî ku, pêş
bewegen – leqandin, lebitandin
bewegen, sich – lebitîn, livîn, livandin
Bewegung (-e) – livîn, tevger
bewundern – hewes mayîn
Bewußtsein (-s) – bîr, hiş
bezahlen – pere dan
Bibel (-e) – tewrat û incîl
Biene (-e) – mêja hingiv
Bier (-s) – bîra, avceh
Bierne (-e) , bihok, hermî
Bild – sûret,nigar,resim,fotoxraf, wêne
billig – erzan
Binde (-e) – benik, pêçe
binden – şidandin, girêdandin
Birne (-i) – hermî, hurmê
bis – heya, heta
bis wann – ta kengî
bißchen, ein – hindikî, hebkî
Bitte (-e) – fermo, ji kerema xwe ra
bitte – ji kerema xwe, kerem ke, bi zehmetî, fermo
bitten – kerem kirin, tika kirin
bitter – tal, tehl
Blatt (-s) – belg, pel
blau – şîn (zugleich Pflanzengrün), kew, heşîn, awgon
Blech (- ) - teneke
bleiben – sekinîn, rawestin, werqilîn, mayîn
Bleistift (-r) – pênûsê, qelemê
qurşînî
blind – kür
Blitz (-r) – birûsk
blitzen – şirqîn, vedana birûskan
blitzt, es – brûsk vedide
blond – zer, çûr, zerîn
blühen – geşbûn, vebûn
Blume (-e) – kulîlk
Blumenverkäufer(in) (-r/-e) - gulfiroş
Blut (-s) – xwîn, xûn
Blutdruck (-r) – tansîyon, tansyon
Boden (-s) – erd, ax
Bohnen (-e) – fasule
borgen, sich – dên kirin
borgen, jmd. – bidêndan
böse – pîs, xeyîd
böse, sein - xeyidîn
Botschaft – mizgîn (Frohe), xeber, sefaret/balyozxane(Auslandsver-tretung)
Botschafter(in) (-r/-e) – balyoz, sefir
braten - braştin
brauchen – ji...lazim e
brauen – mor
braun – rengê qehwê
Braut (-i) – bûk
Brautführerin (-e) – berbûk
Bräutigam (-r) – zava
Bräutigamführer (-r) – birazava
brechen – şiknandin, şikestin
breit – ber, stûr, fireh
Bremse (-e) – firên
bremsen – firên kirin
brennen – şewitîn, vêketin (Lampe)
Brennholz (-s) – êzing
Brett (-s) – ****e, refik
Brief (-r) – name
Briefkasten (-r) – qutîya postê
Briefmarke (-e) – pûl
Briefträger(in) (-r/-e) - namebir
Briefumschlag (-r) – werdanname, zerf
Brille (-e) – berçavik, çavik
bringen – anîn
Brot (-s) – nan
Brücke (-e) – pir, pira
Bruder (-r) – bira
Brüderlichkeit (-e) - biratî
brünett – kever
Brunnen (-r) – kanî, bîr avê
Brust (-e) – çiçik, memik, pêsîr (weiblich), sîng (männlich)
Brutto (- ) - brut
Buch – kitêb, pirtûk, verêj
Büffel (-r) – camus, gamêş
Bügeleisen (-r) – otî, utî, kewî
Bündel (-s) – gurz
Bundesrepublik Deutschland – Elmanya Federalî
bunt – rengîn, reng û reng, rengareng, rengdar
Burg (-e) – birc, qela
Bürger (-r) – welatvan
Bürgermeister (-r) – mixtar, şehirdar
Büro (-s) – koşk, dîwan
Bürste (-e) – firçe
Bus (-r) – otoboz, pas
Butter (-s) – run, nivîşk

[كبريائي قاهرهم]

C

Café (-s) – qahwehane, çayxane
Chef/in (-r/-e) – serkar
Cholera (-e) – kulêra
Christ (-r) – xrîstiyan, xaçperest, file
Clown (-r) – qeşmer
Cousin (-r) – väterliche Seiteismam, kurmam, kurap, kurmet – mütterliche Seite: kurxal, kurxaltî
Cousine (-e) – väterliche Seite: dotmam, keçap, keçmet – mütterliche Seite: keçxal, keçxalti
Creme (-e) – melhem







D

da, weil – ji ber ku
da (örtl.) – wir, wira
Dach (-s) – serban, ban
daher – ji ber vê yekê
Dame (-e) – xanim
damit – da ku, pê, bivê
Dampf (-r) – helm
danach – şunda, paşê, dûra, piştra
Dank (-r) – sipas
dankbar sein – spaskar bûn
danke, vielen Dank – sipas, pir sipas, berxwedar be
danken – spas kirin
dann – paşê, hingê, vêca, îcar
darbieten – pêşkêş kirin
Darm (-r) – rihvî, rêvî
darum – lema, loma
darunterlegen – bindanîn
das – ew
das heißt – yanê
dass – ku, gi, ji, vi
Dattel (-e) – xurme
Datum (-r) – tarix, dem
Dauer (-e) – dom bûn
dauern – kişandin, dom kirin
Decke, Bett– (-e) – lihêf
dein – te
Demonstration (-e) - meş
denken – fikirîn, ramîn
dennoch – dîsa, dîsa jî
deshalb – loma, lema, ji ber vê yekê
Desinfektion (-e) – mîkrobkuştin
deutsch – elmanî, almanî
Deutsche/r (-e/-r) – elman, alman
Deutschland, BRD – Elmaniya, KEY (Komara Elmanîya Yêkgirtî)
Dezember (-r) – Kanûn, Çileya Pêşin, Berfanbar
Dialekt (-s) – zarav, zar
Diät (-e) – parizî
dicht – gur
Dichter(in) (-r/-e) – hozan
Dichtkunst (-e) - hozanî
dick – qelew (Person), qalind (Sache)
Dickmilch (-e) – mast
Dieb (-r) – diz
Diener (-r) – xulam, xizmetvan
Dienstag (-r) – sêşem
Dienstmädchen (-s) – carî
dies – ev,vî
diese (Pl.) – van, vana, evna, ev
diese/r/s – ev yêk, ew, vî, wê
diesseits – li vî alî
dieses Jahr – îsal
diesmal - îcar
Dînar (– ) – dînar
Ding (-s) – tişt
dir – te, tera
direkt – rast, yekser
Direktor (-r) - midûr
Diskus (-r) – dîsk, xewre
doch – belê
Docht (- ) - fitîl
Doktor (-r) – doxtor/****or
Dolmetscher (-r) – werger, wergervan
Donnern (-s) – gire-gir
Donnerstag (-r) – pênçşem
doppel – duqat, zo, duta
Doppelzimmer (-s) – oda dukesî, oda duneferî
Dorf (-s) – gund
Dorfbewohner (-r) – gundî
Dorfbürgermeister (-r) – muxtar
Dorfvorsteher (-r) - muxtar
Dorn (-r) – ustirî, dirî, stirî, mit
dort – li wê derê, liwir, wir, wira, ewder, wêderê
Dose (-e) – qutî
Drache (-r) – ziha
Draht (-r) - têl
draußen – derva, li derva
dreckig – qiler, pîs, gemar, qerêj, qirêj
drehen – badan, zivirandin, gerandin
drehen, sich - zivirîn
drei – sê, sisê
dreißig – sî
dreizehn – sêzdeh
Dreschmaschine (-e) - patoz
drinnen – hundur, li tê de
Druck (Auflage) (-r) – çap
drucken – çap kirin
drücken – givaştin, dewisandin (Knopf)
du – tu
dumm – dîn
dunkel – tarî
Dunkelheit (-e) – tarîtî
dünn – zirav, lawaz, reqele, tenik/pehn (Gegenstände)
durcheinander - tevlihev
Durchfall (-r) – navêş, virik, navçûn
Durchhalten – berxwedan
Durchsieben - dakirin
dürfen – destûrdan
durstig – tî







E

eben – dûz, rast
eben (adv.) – erê, belê
Ebene (-e) – deşt, banî
Eber (-r) – xinzîrê nêr, berazê, nêr
echt - rast
Ecke – koşe, kuncik, qorzî, enişk
edel – keleş
Edelmut (-r) – kerem (arab.)
egal – wekhev
Ehefrau (-e) – jin, kewanî, xêzan
ehemalig – kevin, kevn, belê
Ehemann (-r) – mêr, zilam
Ehre (-e) - paye
ehrenhaft – serbilind
ehrlich! – bi Xwede! Weleh!
Ehrwürdig – payebilind, birêz
Ei (-s) – hêk
Eid (-s) – sûnd, sond
eifersüchtig – çavteng
Eigentum (-s) – xweditî, mal
Eigentümer (-r) – xwedî, xayî
eilig – bi lez
Eimer (-r) – satil, biroş
ein - yêk
ein bißchen – hinek
ein wenig – hinek, hindik, hewkî
einander – hev, hevdu
Einbahnstraße (-e) – rêka yêkhelî
einer nach dem anderen – yêk bi yêk
einfach – hêsan, sade
Einfahrt (-e) – derge, devrê
einfallen – hatin bîra ...
Eingang (-r) – deri, derge devrê
Eingeweide (-e) – ûr, hindir
einige/-s – hin, hinek, çend
Einkommen (-s) – meaş
einladen – dawet kirin, vexwendin
einmal – carek, carekê
einpacken – dagirtin
eins – yêk
Einschreibebrief (-r) – nameya, nivîsandî
einsteigen – siyarbun
einstellen – xebitandin (Arbeit)
einstürzen – helşîyan, hilweşîyan
einstürzen lassen – helşandin, hilweşandin
eintragen – tomar kirin, qeyd kirin
eintreten – ketin hundir, têketin
Eintritt (-r) – têketin
einverstanden sein (mit...) – başe, razîbûn (ji...)
einwickeln – pêçandin, alandin
Einzahl (-e) – fer
einzeln, der Reihe nach – yêk bî yêk
Einzelzimmer (-s) – odeya yeksî, odeya yekneferî
Eis (-s) – cemed
Eis (Speiseeis) (-s) – dondirme, bestanî, qeşa
Eisen (-s) – hesin
Eisenbahn (-e) – rêka hesin, trên
ekelhaft - pîs
Elch (-r) – gakûvî
elegant – lewend, çeleng
elf – yanzdeh
Ellenbogen (-r) – enîşk, henîşk, çeng
Elster (-e) – qijik
Empfänger/-in (-r/-e) – wergirvan
empfehlen – pişnîhat kirin
Empfehlung (-e) - pêşnîhat
Ende (-s) – dawî, paşî, talî, xelasî
Ende; zu...gehen – qedîyan, hatin dawî
enden – qedîyan, hatin dawî
eng – teng, kêmber, zirav
England – Ingilîstan
Enkel/-in (-r/-e) – nêvî, nebî
entbinden – zayîn (Tiere), anîn dine
Ente (-e) – ordek, werdek
entführen – revandin
entgegennehmen – standin, wergirtin
entkommen – felitîn
entladen – da kirin
entlassen – derxistin, ji kar avêtîn
entscheiden – qerar dan
Entscheidung (-e) – qerar, biyar
Entschluß (-r) – qerar, biryar
entschuldige – min ef bike, bibore, bibexşe
entschuldigen – borandin, baxşandin, ef kirin
entsinnen – anîn bîrê
entsprechend – gora, ji...ve
entstehen – çêbûn
entweder...oder – an...an jî
entwickeln – pêşve birin
er/sie/es – ew, wî
erbrechen – vereşîn
Erbse (-e) – nok, lobî
Erdbeere (-e) – tûtfrengî
Erde (-e) – ax, erd, dinya (Welt)
Erdöl (-s) – petrol
ereignen, sich – hatin serê kesî
Ereinis (-s) –
Erfolg (-r) – serdestî, serketin
ergeben – teslîm bûn
Ergebnis (-s) - dawî
ergreifen – rahiştin, rahêj girtin, girtin
erhalten – girtin, wergirtin
erholen, sich –
erinnern, sich – birhatin
Erinnerung (-e) - bîr
erkälten, sich – serma girtin, serma xwarin
erkennbar – xuya
erkennen – nas kirin
erklären, etwas – izah kirin, raber kirin, saloxdan
Erklärung (-e) – raberî, salox
erlangen – bi dest xitin
erlauben – hiştin, destûrdan
Erlaubnis (-e) – destûr
erlöschen – vemirîn, xevda kirin
Erlösung (-e) - xelasî
Ermäßigung (-e) – erzan, kêmanî
Ermüden – westîyan, betilîn, qefilîyan
erregen – livîn (sich), bala kesî kişandin (Aufmerksamkeit)
erreichen – gihîştin, gihan, bi dest xistin (erlangen)
errichten – ava kirin, saz kirin, çê kirin
Ersatzteil (-r) – parçeyê yêdek
erscheinen – xuyabûn
erschöpft – westîyayî, betal
erschrecken, jemanden – venciqandin
erstaunt – şaş
erst – hê
erste/r/s – sifte, yekêmîn, pêşin
Erste Hilfe (-e) – alîkarîya zû, pêşçare
Erwidern - vegerandin
erzählen – salixdan, xeberdan
Erzählung (-e) – axaftin, çîrok
es – ew, wî
es gibt... – ... heye, hene
es gibt nicht... – ...tune/...nîne
es kann sein – dibe
Esel (-r) – ker
Essen (-s) – xwarin, nan, xurek
essen – xwarin
Essig (-s) – sihik, tirşî
Etage (-e) – qat, xane
etwa – nêzekî
etwas – tiştek, hinek, çîcik, hindik, hinekî
euch – we, wera
euer – we
Eule (-e) – kund, şût
Europa (-e) – Ewropa
explodieren – teqîyan
explodieren lassen - teqandin


F

Fabrik (-e) – karxane, fabrîqe, paluke
Fach (-s) – fesl (Studium), çav (Schublade)
Faden (-r) – dezî, ta, bend
Fahne (-e) – al
fahren – ajotin (tr.), çûn/çuyîn (intr.)
Fahrer (-r) – şofêr, ajvan
Fahrkarte (-e) – bilêt
Fahrplan (-r) –
Fahrrad (-s) („Eisernes Pferd“) – piskîlet („hespê hesinî“)
Fahrstuhl (-r) – esansor, raperk
Falke (– ) – eylo
fallen – ketin, barîn (Regen,Schnee)
fallen lassen – xistin
falls, wenn – eger, gi
falsch – nerast, xelet, şaş, çewt
Familie (-e) – mal, malbat
Farbe (-e) – reng
farbig – rengareng, rengdar
Fassung (-e) – raman
fasten – rojî girtin
faul (träge) – deral, teral, tembel
faul (Obst) – helisî
faul (Speisen) – pûç
Faust (-e) – girmik, mist
Februar (-r) – Sebat, Reşmal
Fee (-e) – pêrî
fegen - maliştin
Fehler (-r) – xeletî, çewtî, şaştî
Feier (-e) – cejn
feiern – pîroz kirin
Feige (-e) – hêjîr
feilschen – bazar kirin
fein – hûr, nazik
Feind (-r) – dijmin, neyar
Feld (-s) – zevî, erd
Felsen (-r) – zinar
Felsbrocken (- ) - tûtik
Fenster (-s) – pencire, şebake
Ferien (-e) – tatîl, westane, betlane
fern – dûr
Ferne (-e) - dûrahî
Fernsehen (-s) – televîzyon
Fernseher (-r) - televîzyon
fertig – tewa, kuta, amade
Fest (-s) – cejn, îd
festnehmen – girtin
fett (Mensch) – qelew
Fett (-s) – run, don, qatix
feucht – şil, hêwî
Feuer (-s)– agir, ar
Feuerwehr (-e) - îtfaye
Feuerzeug (-s) – heste
Fieber (-s) – ta, agir, germbûn
Film (-r) – fîlim, fîlm
finden – dîtin, peyda kirin
Finger (-r) – bîç, tilî, pêçî
Fingernagel (-e) – nênik, nînik, neynûk
Firma (-e) – sazxane, dezgeh
Fisch (-r) – masî
Fisole (-e) – lobî
flach – nizm, pan, pehn
Flamme (-e) - elawî
Flasche (-e) – şûşe
Fledermaus (-e) – baçermok, perçemek
Fleisch (-s) – goşt
fleißig – jêhatî, jir
Fliege (-e) – vizik, mêş
fliegen – firîn, firdayîn
fliehen – revandin, felitîn, bazdan
fließen – kişîn, rijîn, herikîn
Flöte (-e) – bilûr, zurne, flût
Flucht (-e) - rev
Flüchtling (-r) – multecî, penareb
Flugblatt (-s) – belavok
Flughafen (-r) – belafirgeh, firxane, firgeh
Flugzeug (-s) – belafir, teyare, firok
Fluss (-r) – çem, rûbar
flüstern – pistandin
folgendermaßen – weha, wiha
folglich – hingê, vêca
Folter (-e) – îşkence
Form (-e) – şikl, qidûm
Forst (-r) – daristan
fortgehen – çûn
fortsetzen – domandin, berdewam kirin
Foto (-s) – sûret, wên
Fotoapparat (-s) – makîna fotoxrafê
Fotografie (-e) – foto
fotografieren – foto kişandin
Frage (-e) – pirs, pirsiyar
fragen – pirsîn, pirs kirin
Franckreich – Franse
Franzose (-r), Französin (-e) - fransiz
Frau (-e) – jin, jinik, xanim
frech – bêşerm, bêfedî
frei – azad, serbest, serbixwe, rizgar
Freiheit (-e) – azadî, serbestî
Freitag (-r) – Înî, În
fremd – biyanî, bêgane, xerîb
Fremde (-e) – xerîbî
Fremde/r (-e/-r) – biyanî, xerîb
Freude (-e) - kêfxweşî
Freude bereiten – şa kirin
freuen, sich – şabûn
Freund/in (-r/-e) – heval
Freundschaft (-e) – hevaltî, hevalbendî
freundlich – dilovan, devbiken
Frieden (-r) – aşitî
frieren – cemidin, qerisîn, qeşa girtin
Friseur (-r) – berber
frisch (Obst) – teze
Frosch (-r) – beq
froh – kêfxweş , şa, dilşa
fröhlich – kêyfxeş, şa, bi dilxweşî
Fröhlichkeit (-e)– şênayî
Frucht (-e) – mêwe, ber
früh – zû
früher – ji mêjve, berê, zuva, pêşî
Frühjahr (-s) – bihar/buhar
Frühling (-r) – bihar
Frühstück (-s) – taştê
frühstücken – taştê xwarin
Fuchs (-r) – rovî
führen – rêberî kirin, ajotin
Führer (-r) – rêber
Führung (-e) – raberî, rêberî
füllen – tijî kirin, dagirtin
Fundament (-s) – hîm
fünf – pênc
fünfzehn – panzdeh
fünfzig - pênce
für – ji bo, ji bona
für wen – ji bo kê
Furcht (-e) – tirs, xof
fürchten, sich – tirsin, xof kirin
fürwahr – bi rastî
Fuß (-r) – nig, pê, ling
Fuß, zu – peya, bi nigan, pê
Fußball (-r) - futbol
Fußgänger(in) (-r/-e) – peya
Fußgelenk (-r) – guzik, guzek, gwêzek

[كبريائي قاهرهم]

G

Gabel (-e) – niştir, çetel
Gang (-r) – rêgeh, gîr, fîtêz
Gans (-e) – qaz
ganz – tam, hemî
gar nichts – tu caran, tu tişt
Garten (-r) – baxçe
Gartenbau (-r) – bostan
Gasse ( -e) – kuçe, ziqaq, cadik
Gast (-r) – mêvan
gastfreundlich – nandar û avdar, mêvanperwer
Gastfreundschaft (-e) – mêvanperwerî
Gastgeber(in) (-r/-e) - mazûvan
Gasthof (-r) – mêvanxane
Gaststätte (-e) – aşxane
Gazelle (-e) – xezal
gebären – zayîn (Tiere), anîn dinê (Menschen)
Gebärmutter (-e) - malzarok
Gebäude (-e) – avahî, xanî
geben – dayîn
Gebet (-s) – nimêj, limêj, dua
Gebiet (-s) – navçe, dever
gebildet – xwenda/xwendî/xwende, ronakbîr, zana
geboren werden – hatin dinyê
gebraten – sorkirî, bijartî, biraştî
gebrochen – şikeştî
Gebühr (-e) – mesref
Geburt (-e) - zayîn
Geburtsort (-r) – cîye ji dayîkbûnê, bûngeh
Geburtstag (-r) – roja bûyînê, rojbûn
Gedächnis (-s) – bîr
Gedanke (-r) – bîr
Gedenken (-s) – bîranîn
Gedicht (-s) – helbest
Geduld (-s) – sebir (arab.), aram, tebat
geehrt – birêz
Gefahr (-e) – cij, xeter, bive
gefallen, jnd. – xweş çûyîn, evandin, ecibandin
gefälscht - ***te
Gefängnis (-s) – hepisxane, girtixane, hebs
Gefäss (-s) – qutî, firax
gefrieren – cemidîn, qeşa girtin
gegen – berbi, dijî, hember
Gegend (-e) – war, hel, hawirdor, der, dever
gegenseitig – hev, hevdu
gegenüber – pêş, li hember, miqabil
Gegner (-r) – dijmin
geh – here
Geheimnis (-s) – veşare, sir
gehen (schnell) – lezîn, meşin, çûn
gehen – çuyîn, herîn
Gehirn (-s) – mêjo
gehorchen – guhdar kirin
Geisel (-e) – dîl
geizig – xesîs, çekûz
gekränkt - xeyidîn
gelb – zer, qîçik
Geld (-s) – pere
geldlos - bêpere
Geldlosigkeit (-e) – bêpereyî
Gelehte(r) (-e/-r) – xwendewar, birewer, alim
gemäß – ji...ve, gora, gor
Gemeinschaft (-e) – civat, kom
Gemüse (-s) – sewze, şînyatî
gemütlich – rehet
genau – tewaw
Gendarm (-r) - cenderme
genug – bese, hew
genügen – têr kirin
genügend – bes
geöffnet – vekirî
Geographie (-e) – cografî
Georgien – Gurcîstan
Gepäck (-s) – hûrmûr, bar, kelemal
gerade – rast
geradeaus – rastê rast, yekser
Geratter (- ) – tiqe tiq
geräumig – fireh, fereh
Geräusch (-s) - deng
Gerechtigkeit (-e) – heq
Gericht (-s) – mahkeme, dadgeh
gerne – bi xaşî, serçavan
Gerste (-e) – ceh
Geruch (-r) – bîn, bîhn
Gerüst aufbauen – darxistin
gesalzen – xwêkirî
Gesamtheit (-e) – tevahî, tevayî
Gesang (-r) – stran, kilam
Geschäft (-s) – dikan
Geschätsviertel (-s) - sûk
geschätzt – hêja
geschehen – qewimîn
Geschenk (-s) – diyarî, xelat, fîşar, yadîgar
Geschichte (-e) – dîrok, çîrok, tarîx
Geschichtenerzähler(in (-r/-e) – çîrokbêj
Geschickt – jêhatî
Geschirr (-s) – fere, firax
geschlossen – girtî
Geschmack (-r) – tam, çêj
Geschoss (-s) - qat
Gesellschaft (-e) – civak, civat
Gesetz (-s) – qanûn, zagon
Gesicht (-s) – rû, devrî, dîm
gestern – duh, do
gestört - acîz
gesund – xweş, cansax, baş
Gesundheit (-e) – xweşî, tenduristî, sihat
Getränk (-s) – vexwarin
Gewalt (-e) – zordarî, zilm
Gewehr (-s) – tifing, mertîn
Gewicht (-s) – giranî
gewinnen – qezenc kirin, serketin
gewiss – belê, helbet
Gewissen (-s) – ûcdan
gewöhnen, sich –
Gewohnheit (-e) – adet, fêrewe
gibt es (hier)…ş – (li vir)… heyeş
Gift (-r) – jahr
Giftgas (-s) – gaza jehrê
Gitarre (-r) – gîtar
glänzend - geş
Glas (-s) – îskan, qedeh, berdax, cam, piyale
Glatzkopf (-r) – keçelok
Glaube (-r) – ol, dîn, bawerî
glauben – bawer kirin
Glauben schenken – bawerî anîn
gläubig - dindar
gleich – wekhev
gleich, nun – niha, tavilê, hema
Gleicheit (-e) – wekhevî
gleichsam – wek, wekî
Gleis (-s) – xetban, şivîl
Glocke (-e) – zengîl
Glück (-s) – siûd, bextewarî, bext
glücklich – dilxweş,bextîyar, bextewar, şa, geş, keyfxweş
Glückwunsch (-r) – pîrozî
Glühbirne (-e) – gilope, lempe
Gnade (-e) – rehm
Gold (-s) – zêr
golden - zêrîn
goldgelb – zêr, zêrîn
Goldschmied (-r) - zêrker
Gott (-r) – Xwedê, Yêzdan, Xudê
Grab (-s) – gor
graben– vedan, kolandin
Grammatik (-e) – rêziman
Granatapfel (-r) – hinar
Gras (-s) – cêre
grasen - çêran
grasen lassen – çêrandin
gratulieren – pîroz kirin
grau – gewir, boz (Esel, Pferde)
greifen (nehmen) – girtin
Grenze (-e)– sînor, hidûd
grob - gir
groß, – bilind ,mezin, gir
Größe (-e) - mezinahî
Großgrundbesitzer (-r) – axa
Großmutter (-e) – dapîr, pîrik
Großvater (-r) – bapîr, kalik
großzügig – comerd
Großzügigkeit (-e) – comertî
Grube (-e) – ax
Grün (- ) - heşinahî
grün (für Pflanzen siehe „blau“) – kesk
Grund (-r) – sebeb, binax, bingeh
gründen – saz kirin
Grundschule (-e) – dibistana destpêke, dibistana pêşin
Gruppe (-e) – kom
Gruß (-r) silav
grüßen – saz kirin, silav kirin
gültig – dimeşe, qebûl bûyîn
Gummi (-r/s) – lastik
Gurke (-e) – xîyar, aro, tirozî
gut – baş, xweş, çê, rind, qenc
Gürtel (-r) – kember, qawîş
Güte (-e) – qencî, başî
Gutenachtgeschichte (-e) – xevnoşk, çîrok
Gymnasium (-s) – lîsa

G

Gabel (-e) – niştir, çetel
Gang (-r) – rêgeh, gîr, fîtêz
Gans (-e) – qaz
ganz – tam, hemî
gar nichts – tu caran, tu tişt
Garten (-r) – baxçe
Gartenbau (-r) – bostan
Gasse ( -e) – kuçe, ziqaq, cadik
Gast (-r) – mêvan
gastfreundlich – nandar û avdar, mêvanperwer
Gastfreundschaft (-e) – mêvanperwerî
Gastgeber(in) (-r/-e) - mazûvan
Gasthof (-r) – mêvanxane
Gaststätte (-e) – aşxane
Gazelle (-e) – xezal
gebären – zayîn (Tiere), anîn dinê (Menschen)
Gebärmutter (-e) - malzarok
Gebäude (-e) – avahî, xanî
geben – dayîn
Gebet (-s) – nimêj, limêj, dua
Gebiet (-s) – navçe, dever
gebildet – xwenda/xwendî/xwende, ronakbîr, zana
geboren werden – hatin dinyê
gebraten – sorkirî, bijartî, biraştî
gebrochen – şikeştî
Gebühr (-e) – mesref
Geburt (-e) - zayîn
Geburtsort (-r) – cîye ji dayîkbûnê, bûngeh
Geburtstag (-r) – roja bûyînê, rojbûn
Gedächnis (-s) – bîr
Gedanke (-r) – bîr
Gedenken (-s) – bîranîn
Gedicht (-s) – helbest
Geduld (-s) – sebir (arab.), aram, tebat
geehrt – birêz
Gefahr (-e) – cij, xeter, bive
gefallen, jnd. – xweş çûyîn, evandin, ecibandin
gefälscht - ***te
Gefängnis (-s) – hepisxane, girtixane, hebs
Gefäss (-s) – qutî, firax
gefrieren – cemidîn, qeşa girtin
gegen – berbi, dijî, hember
Gegend (-e) – war, hel, hawirdor, der, dever
gegenseitig – hev, hevdu
gegenüber – pêş, li hember, miqabil
Gegner (-r) – dijmin
geh – here
Geheimnis (-s) – veşare, sir
gehen (schnell) – lezîn, meşin, çûn
gehen – çuyîn, herîn
Gehirn (-s) – mêjo
gehorchen – guhdar kirin
Geisel (-e) – dîl
geizig – xesîs, çekûz
gekränkt - xeyidîn
gelb – zer, qîçik
Geld (-s) – pere
geldlos - bêpere
Geldlosigkeit (-e) – bêpereyî
Gelehte(r) (-e/-r) – xwendewar, birewer, alim
gemäß – ji...ve, gora, gor
Gemeinschaft (-e) – civat, kom
Gemüse (-s) – sewze, şînyatî
gemütlich – rehet
genau – tewaw
Gendarm (-r) - cenderme
genug – bese, hew
genügen – têr kirin
genügend – bes
geöffnet – vekirî
Geographie (-e) – cografî
Georgien – Gurcîstan
Gepäck (-s) – hûrmûr, bar, kelemal
gerade – rast
geradeaus – rastê rast, yekser
Geratter (- ) – tiqe tiq
geräumig – fireh, fereh
Geräusch (-s) - deng
Gerechtigkeit (-e) – heq
Gericht (-s) – mahkeme, dadgeh
gerne – bi xaşî, serçavan
Gerste (-e) – ceh
Geruch (-r) – bîn, bîhn
Gerüst aufbauen – darxistin
gesalzen – xwêkirî
Gesamtheit (-e) – tevahî, tevayî
Gesang (-r) – stran, kilam
Geschäft (-s) – dikan
Geschätsviertel (-s) - sûk
geschätzt – hêja
geschehen – qewimîn
Geschenk (-s) – diyarî, xelat, fîşar, yadîgar
Geschichte (-e) – dîrok, çîrok, tarîx
Geschichtenerzähler(in (-r/-e) – çîrokbêj
Geschickt – jêhatî
Geschirr (-s) – fere, firax
geschlossen – girtî
Geschmack (-r) – tam, çêj
Geschoss (-s) - qat
Gesellschaft (-e) – civak, civat
Gesetz (-s) – qanûn, zagon
Gesicht (-s) – rû, devrî, dîm
gestern – duh, do
gestört - acîz
gesund – xweş, cansax, baş
Gesundheit (-e) – xweşî, tenduristî, sihat
Getränk (-s) – vexwarin
Gewalt (-e) – zordarî, zilm
Gewehr (-s) – tifing, mertîn
Gewicht (-s) – giranî
gewinnen – qezenc kirin, serketin
gewiss – belê, helbet
Gewissen (-s) – ûcdan
gewöhnen, sich –
Gewohnheit (-e) – adet, fêrewe
gibt es (hier)…ş – (li vir)… heyeş
Gift (-r) – jahr
Giftgas (-s) – gaza jehrê
Gitarre (-r) – gîtar
glänzend - geş
Glas (-s) – îskan, qedeh, berdax, cam, piyale
Glatzkopf (-r) – keçelok
Glaube (-r) – ol, dîn, bawerî
glauben – bawer kirin
Glauben schenken – bawerî anîn
gläubig - dindar
gleich – wekhev
gleich, nun – niha, tavilê, hema
Gleicheit (-e) – wekhevî
gleichsam – wek, wekî
Gleis (-s) – xetban, şivîl
Glocke (-e) – zengîl
Glück (-s) – siûd, bextewarî, bext
glücklich – dilxweş,bextîyar, bextewar, şa, geş, keyfxweş
Glückwunsch (-r) – pîrozî
Glühbirne (-e) – gilope, lempe
Gnade (-e) – rehm
Gold (-s) – zêr
golden - zêrîn
goldgelb – zêr, zêrîn
Goldschmied (-r) - zêrker
Gott (-r) – Xwedê, Yêzdan, Xudê
Grab (-s) – gor
graben– vedan, kolandin
Grammatik (-e) – rêziman
Granatapfel (-r) – hinar
Gras (-s) – cêre
grasen - çêran
grasen lassen – çêrandin
gratulieren – pîroz kirin
grau – gewir, boz (Esel, Pferde)
greifen (nehmen) – girtin
Grenze (-e)– sînor, hidûd
grob - gir
groß, – bilind ,mezin, gir
Größe (-e) - mezinahî
Großgrundbesitzer (-r) – axa
Großmutter (-e) – dapîr, pîrik
Großvater (-r) – bapîr, kalik
großzügig – comerd
Großzügigkeit (-e) – comertî
Grube (-e) – ax
Grün (- ) - heşinahî
grün (für Pflanzen siehe „blau“) – kesk
Grund (-r) – sebeb, binax, bingeh
gründen – saz kirin
Grundschule (-e) – dibistana destpêke, dibistana pêşin
Gruppe (-e) – kom
Gruß (-r) silav
grüßen – saz kirin, silav kirin
gültig – dimeşe, qebûl bûyîn
Gummi (-r/s) – lastik
Gurke (-e) – xîyar, aro, tirozî
gut – baş, xweş, çê, rind, qenc
Gürtel (-r) – kember, qawîş
Güte (-e) – qencî, başî
Gutenachtgeschichte (-e) – xevnoşk, çîrok
Gymnasium (-s) – lîsa

[كبريائي قاهرهم]

H

Haar (-s) – por, mû, qij
haben – hebûn
Hafen (-r) – bender
Hahn (-r) – dîk
halb – nîv
Hälfte (-e) – nîvî
Hals (-r) – ustî, gevrî, qirik
Halsband (-r) – sancûl
Halskette (-e) - zincîr
Halsschmerzen (-e) – gewrîêş, êşa gewrîyê
Halt! – raweste, bisekine
halten – girtin
Haltestelle (-e) – seknok, westgeh
Hammel (-r) – mî, mih, mêşin
Hammer (-r) – mêrkut, çakûç, merdan
Hand (-e) – dest
Handel (-r) – canbazî
Handgelenk (-s) – mofika dest
Handschuhe (-e) – lepik
Handtuch (-s) – destmal
handvoll – kulm, mist
Harn (-r) – mîz
hart – hişk
häßlich – pîs, bêd, zişt
hätte doch – bila+Konj.
Haube (-e) – kulik, kumik
Haufen (-r) – lod
Haupt (-r) – ser
Hauptmann (-r) – serok
Hauptmahlzeit (-e) - firavîn
Hauptstadt (-e) – pay****, serbajar
Haus (-s) – xanî, mal, xan
Hausfrau (-e) – kevanî
Hausgemeinschaft (-e) - malî
Hausherr (-r) – xwedan, xwedîyê malê
Hausschuhe (-e) – şapik, mes (männer), şimik (Frauen)
Haut (-e) – post, çerm, cild (arab.)
heben – rakirin
Heft (-s) – defter, peraw
heftig – xurt
heilen - xweş bûn(intr.), xweş kirin(tr.)
heilig – pîroz, miqedes
Heilmittel (-s) - derman
Heimat (-e) – welat
Heirat (-e) – zewic, zewac
heiraten – zewicandin, mêr kirin (Frauen) , jin anîn (Männer)
heiser – deng ketî
heiß – germ
heißen – navê...bûn
heißt, das – ew tê ve/wê manaye
Held(in) (-r/-e) – mêrxaz, gernas
Hedenhaft - gernas
helfen – alîkarî kirin
hell – ronî, geş, ronî
Helligkeit (-e) – ronahî
Hemd (-s) – kiras, miltan
Henne (-e) – mirîşk
herabfallen – daketin, weşin (Blätter)
herabnehmen – daxistin
herabsteigen – daketin
heraus – der, derve
herausbringen - deranîn
herausholen – derxistin, deranîn
herauskommen – derketin
herausnehmen – deranîn, derxistin
herausragend – taybetî
herbeirufen – ban kirin, vexwendin
herbringen - anîn
Herbst (-r) –payîz
Herd (-r) – ocax
hereinkommen – ketin hundur
Herr (-r) – mîr/mîrza, beg
Herrscher (-r) – hukumdar
herstellen – çê kirin
heumlaufen - gerîyan
herunter – xwar, jêr
herunterkommen – daketin
Herz (-s) – dil
herzlich – dilovanî, dilgermî
Heu (-s) – ka
heulen – gîrîyan, lirîn
Heuschrecke (-e) – kulî
heute – îro
heute Nacht – işev
hier – li vir, vir, li vêderê, vira, vadera
hier in der Nähe – nêzikî vir
hier, von... – ji vir
hierher – vira
Hilfe (-e) – alîkarî
Himmel (-r) – ezman, asman
hinaufgehen – derketin
hinaufsetzen – sîyar kirin
hinaus – der, derve
hinausgehen – derketin
hinauswerfen – derketin, avêtin der
hinbringen – birin
hindurch – di...ra, di...re
hinein – hundur
hineingehen – ketin hundir, têketin
hineinkommen – ketin hundur
hinfallen – erdê ketin, di...werbûn, têwerbûn
hinlangen – dest avêtin
hinlegen – raxistin, danîn
hinten – pişt, paşî
hînter – dû, paş, dawî, li pişt
hinterherlaufen – dûketin
hinterherschicken – dûşandin
hinterlistig – fen
hinunterkommen – dahatin, hatin jêr
hinuntersteigen – daketin
Hirse (-e) - garis
Hirte (-r) – şivan, gavan
Hitze (-e) – germî, germahî
Hoch (-s) – bilindî
hoch – bilind
Hochachtung (-e) – rûmet, hûrmet
Hochalm (-e) – zozan
hochgradîg – payebilind
Hochhaus (-s) – apartman
hochheben – ra kirin, hil kirin, hildan
hochklettern - hilkişandin
Hochland (-s) – zozan
Hochschule (-e) – mekteba bilind, zanîngeh, zanistgeh
hochwertig – bi rûmet, bi nirx, rûmetgiran
Hochzeit (-e) – dawet
hochziehen - kişandin, hilkişandin
Hoden (-r) – hêlik, gunik
hoffen – hêvîdar bûn, hêvî kirin
Hoffnung (-e) – hêvî
höflich – bi edeb, bi hirmet
Höhle (-e) – şikeft
holen – anîn
Holz (-s) – dar, êzing
Holzstück (-s) – dar, ****e
Honig (-r) – hingiv
Honigmelone (-e) – qawin, patêx, kelek
hören, etwas – bihistin, hus kirin
hören, auf jmd. – guhdan
Horn (-s) – qoç, stir, strû
Hose (-e) (kurdische) – şalwar, şal
Hose (-e) – pantolon
Hotel (-s) – otêl, hotêl, mêvanxane
hübsch – bedew, rind, xweş, xweşik
Hufschmied (-r) - nalbend
Huhn (-s) – mirîşk
Hund (-r) – se , kûçik, kûtî, se
hundert – sed
hundertprozentig – sedîda sed
Hündin (-e) – dêlik
Hunger (-r) - birçîtî
hungrig – birçî
Hupe (-e) – tûtik, zembur
Husten (-r) – kuxik
husten – kuxîn, kuxandin
Hut (-r) – kum, fotêr
Hütte (-e) – kozik
Hyazinthe (-e) – simbi

I

ich – ez, min
Igel (-r) – jûjî
ihm – jê re, wî, wîra
ihn – ew, wî
Ihnen (Dativ von “Sie”) – we, wera
ihnen (Dativ von „sie“) – wan, wanra
Ihr (Dativ von „Sie“) – je ra, we, wê
ihr (Dativ von „sie“) – hûn, we
immer – herdem, tim, hergav, timî
immer mehr – tim pirtir
immer schon – hema wisa
immer wenn – her ku
impfen lassen – aşî kirin
in – li (örtlich), di...de (zeitlich), têda
Industrie (-e) – endustrî
Ingenieur (-r) – hostevan
inmitten – li nav
innen – hundir...de, têda
Innenraum (-r) – hundir
Innerei (-e) – ûr, hindir
innerhalb (zeitl.) – di hundir...de
in Ordnung bringen – durist kirin
insgesamt – bi tevahî
Instrument (-s) – hacet
Intellektuell – ronakbîr, rewşenbîr
intelligent – zîrek, bakil
Intelligenz – zîrekî
interessant – enteresan, bihewas, balkêş
Interesse – hewas, perjewendî, bal
interessieren – bal kişandin
Intrigant (-r) – fesad, hesûd
irgend etwas – tiştek
irgend jemand – yekek, kesek
irgenwo – li derekê
irren, sich – şaş kirin, xeletî kirin
irren – şaşbûn
Islam (-r) – Îslam







J

ja – herê, erê, belê, ê
Jacke (-e) – saqo, cakêt
Jagd (-e) – nêçîr
Jagdhund (-r) - tajî
Jahr (-s) – sal
Jahreszeit (-e) – demsal
Jahrhundert (-s) – dewr
jährig - salî
Januar (-r) – Çile, Rêbendan
jawohl – ser sera, ha ezbenî
je...umso – herçend...ewçend
je mehr – hingî ku
jede(r,s) – her, heryek
jedermann – hemû, herkes
jederzeit – herdem, herkat
jedes Jahr – hersal
jedoch – lêbelê
jemand – kes, kesek
jene(r,s) – her kî, heçî, ew (Pl.)
jenseits – li walî, li wî alî
jetzt – niha, nika, îcar
Jezide (-r) – yêzdî
Jod (-s) – yod
Joghurt (-r/-s) – mast
Joghurtgetränk (-s) – avdew, mastav
Jude/in (-r/-e) – ciho, yahodî
Jugendlicher (-r) – xort, kur, genc
Juli (-r) – Tirmeh
jung – ciwan, xort
Junge (-r) – law, lawik, kur, kurik, xort
junger Mann (-r) – xort
Jüngling (-r) - xort
Juni (-r) – Hezîran, Pûşper
Juwel (- ) - cewahir







K

Kaffee (-r) – qehwe
Kaffeehaus (-s) - qehwexane
Kalb (-s) – golik
Kalender (-s) – salname
kalt – sar
Kälte (-e) – serma, sarî, seqem
Kamerad/in (-r/-e) – heval, hogir
Kampf (-r) – têkoşîn, koşîn, micadele, şer
kämpfen – şer kirin
Kapitulation (-e) – teslîm
kapitulieren – teslîm bûn
Kappe (-e) – şewqe
kaputt – xerab, xirab, şikestî
kaputtgehen – xirab bûn
Karfiol (-r) – gulkelem
Karotte (-e) – gizer
Kartoffel (-e) – kartol, petete
Käse (-r) – penêr, penîr
Kasse (-e) – kasa peran, xezne
Kasten (-r) – qutî, sindoq
Katze (-e) – pisîng
kaufen – kirîn, stendin, hilgirtin
Kaufmann (-r) – bazirgan, bazarvan
Kaulquappe (-e) – masîyê keran
Kauz (– ) – kund
kein – qe...tine
keine – qe, qet
keine Angst! – metirse!, netirse!
keiner – nekesek
Kelle (-e) – bêr, bêrik
Kellner (-r) – garson, sifrevan, pîkol
kennen – nasîn, nas kirin
kennenlernen, einander – hevdu nas kirin
Kenntnis (-e) - xeber
Kerze (-e) – mum
Kette (-e) – zincîr, merbend
Kichererbse (-e) – nok, noqit
Kilo (-s) – kîlo
Kilometer (-e) - kîlometre
Kind (-s) – zarok, mindal, gede
Kinn (- ) – zenî, çen
Kino (-s) – sînema
Kirche (-e) – kilîse, dêr, xaçxane
Kirsche (-e) – gêlaz, kîraz
Kissen (-s) – balguh, balîf
Klage (-e) – gilî, , gazinc
klar – zelal, diyar, bêlî
Klasse (-e) – sinif
kleben – zeliqandin
Kleid (-s) – dêre, fîstan, kiras
Kleidung (-e) – kinc, cil, çek, lixwe kirin
klein – piçuk, biçuk, hûrik
Kleinbus (-r) - mînîbûs
Kleingeld (-s) – perê hur, xurde
Kleinvieh (-s) – pez
klettern – hilkişandin, rapelikîn
Klima (-s) – hewa, iqlîm
Klingel (-e) – zengil, zîle
klopfen – kutan, li...dan, lêdan
klug – baqil, jîr
Knäuel (– ) – gilok
Knie (-s) – çok, kab, kabok
Kniescheibe (-e) - qumik
Knieschmerz (-r) – çokêş
knirschen - qiriçandin
Knoblauch (-r) – sîr
Knochen (-r) – hestî
Knopf (-r) – pişkov
kochen – kelîn, kelandin (Wasser), patin (Essen)
kochen, etwas – kelandin (Wasser), patin (Essen
Kochstelle (-e) – tifik
Kochtopf (-r) – qazik
Koffer (-r) – bahol, çente, heban
Kohle (-e) – komir, rejû
Kohlkopf (-r) – qernebî
kommen – hatin
komplizier – tevlihev
können – karîn, kanîn, zanîn
Konsulat (-r) – konsulxane, qonsolos
Kontakt (-r) – tekilî
Kopf (-r) – serî, ser
Kopfkissen (-s) – balgeh
Kopfsalat (-r) – kaho, xesê firincî
Kopfschmerz (-r) – serêş
Kopftuch (-s) – şar
Koran (-r) – quran
Korb (-r) - melkeb
Korn (-r) – tene, heb
Körper (-r) – beden, laş, bejn
kosten – bûn
kostenlos – bêpere
Kraft (-e) – hêz, xurtî
krank – nexweş
krank werden – nexweş ketin
Krankenhaus (-s) – xestexane, nexwaşxane
Krankenschwester (-e) – hemşîre
Krankenwagen (-r) - ambûlans
Krankheit (-e) – nexweşî
kratzen – penç kirin, xurandin
Krebs (-r) (Krankheit) – qanser
Krebs (-r) (Tier) – kêwşing
Krieg (-r) – şer, ceng, herb
Kreuzung (-e) – çarrê
Krug (-r) – kûz, cer
krumm – xwar
Küche (-e) – aşxane
Kuckuck (-r) - pepûk
Kugelschreiber (-r) – pênivîs, qelem
Kuh (-e) – mange, çêlek
Kuhhirte (-r) - gavan
kühl – sar, hênik
Kuhle (- ) - qurtik
Kühler (-r) – radyetor, sardank
Kühlraum (-r) – kîler
Kühlschrank (-r) – sardank
Kultur (-e) – çand
Kummer (-r) – kul, xem, derd, keser, tatêl, meraq
Kunde/-in (-r/-e) – miştêrî
Kunst (-e) – huner
Kupplung (-e) – dîbrac, çengeldank
Kürbis (-r) - kundir
Kurde/-in (-r/-e) – Kurd
kurdisch – kurdî
Kurdistan – Kurdistan
Kurs (-r) – nerden, qurs
kurz – kur, kin, kurt
kürzlich - teze
Kuß (-r) – baç
küssen – paç kirin, maç kirin, ramîsandin, çûn rûyê kes

[كبريائي قاهرهم]

L

lächeln – berkenbûn
lachen – kenîn
lachen über... – bi...kenîn
Lachen (-s) – ken
Laden (-r) – dikan, dûkan
Lage (-e) – rewş, hal
lähmen – felc kirin
Lamm (-s) – berx, berxik
Lampe (-e) – lampe, çire
Land (Staat) (-s) – welat, erd, zemîn
Landkarte (-e) – xerîte, erdkefşar
Landwirtschaft (-e) – cotkarî
lang – dirêj
lange Zeit – dema dirêj, ji zû va
Länge (-e) – dirêjî, dirêjahî
langsam – hêdî
lassen – berdandin, hiştin
Last (-e) – bar
Lauchzwiebel (-e) - pîvazterik
laufen – revîn, bazdan, bezîn
laut – bideng, bi dengê bilind
Laut (-r) - deng
Leben (-s) – jîn, jiyan
leben – jîn, jîyin
leben lassen - vejandin
Leber (-e) – kezew
lecker – xwaş, biçêj
Leder (-s) – çerm, post, eyar
leer – vala, tal
legen – danîn
Legende (-e) – destan
lehren – hin kirin, fer kirin, ders dan, elimandin
Lehrer(in) (-r) – mamoste(a), dersdar,fêrvan
Leibeigener (-r) - xulam
leicht – sivik, hêsa, bi hêsanî
Leichtigkeit (-e) – sivikî, hêsanî
Leid (-r) – derd, keser
leid tun – berketin
leider – mixabin
leihen, jnd. – deyn dan/dayîn
leihen, sich etw. – deyn kirin
leise – bêdeng, hêdî
leiten – rêberî kirin
Leiter (-r) – sêlim, rêber
Leitung (-e) – rêberî
Lektion (-e) - ders
lenken – ajotin
Lenkrad (-s) - badan
lernen – fêrbûn, hînbûn, hînî...bûn, elimîn
lesen – xwendin
Leser(in) (-r/-e) – xwandevan
letzte(r, -e, -es) – paşi, axir, dawî
letztes Jahr – par, sala par
letztes Mal – cara berê, cara dawiyê
leuchten – biriqîn
leuchtend - geş
Leute (-e) – mirov, xelk
Licht (-s) – sewl, tirîj, ronahi, rohnî,çira
lieb – delal
Liebe (-e) – evîn, hez kirin
lieb – bedew
lieben – ji... hez kirin, evandin
lieber – baştir
Lied (-s) – stran, kilam
liegen – razan
Linie (-e) – xet, xêz, rêz
links – çep
Linsen (-e) – nîsk
Lippe (-e) – lêv
Liste (-e) – rêzname, lîste
loben, jem. – peyadayîn, salixdan, pesinê...dan
Loch (-s) – qulik, qul
locker - sist
Löffel (-r) – kevçî
löschen – vemirandin, xeva kirin
loskommen – filitîn
loslassen – berdayîn
Lösung (-e) – çare
Löwe (-r) – şêr
Luft (-e) – ba, hewa
Lüge (-e) – vir, derew
lügen – vir kirin, derew kirin
Lügner/in (-r/-e) – virek, derewçîn
Lumpen (-e) – kevnik
Lunge (-e) - pişik
Lust (-e) – kêf, dilxwazî
lustig – şên
lustig machen, sich – pêkenîn





M

machen – kirin, çê kirin
machen (herstellen) – çê kirin
Mädchen (-s) – keç, qîz, keçik, qîzik
Magen (-r) – hûr, mîde
mager - zirav, lawaz, rreqele, jar
mähen – çinîn
Mai (-r) – Gulan
Mais (-r) – garis, lazut
Mal (-s) – car
Malaria (-e) – lerteza
malen – çê kirin
man - mîrov
manche – hin, hinek
manchmal – carna, carcaran, yekcaran
Mandarine (-e) – mandalîn
Mangel (-r) – kêmasî
Mann (-r) – mêrik, merî, mêr, zilam
mannhaft – mêrxwaz
männlich – nêr, mêrane
Männlichkeit (-e) – mêratî, mêranî
Mantel (-r) – palto, manto, qapût
Marille (-e) – aprîkos, zerdele
Markt (-s) – sûk, bazar
Marmelade (-e) – rîçal, leçer
Marsch (-r) – meş
marschieren - meşin
März (-r) – Adar
massieren – mizdan, misdan
Matsch (- ) - herî
Mauer (-e) – dîwar, çeper
Maulbeere (-e) – tût
Maus (-e) – mişk
Maultier (-s) – qatir
Medikament (-s) – derman
Meer (-s) – derya, behr
Mehl (-s) – ard
mehr – zêde, bêtir, pirtir
Mehrheit (-e) – piranî, pirinî
mein – min, fikirîn, bawer kirin
Meinung (-e) – bîrûbawerî
Meister (-r) – hoste
Mekkapilger (-r) – hecî
Melanzani (-e) – balîcanê reş, balîcan
melken – dotin
Menge (-e) - lod
Mensch (-r) – mirov, meriv
Mensch, guter – camêr
Menschheit (-e) - mirovatî
merkwürdig – sêr, ecêb
messen – pîvan
Messer (-s) – kêr
mich – min, xwe
Miete (-e) – kira, kirê
mieten – kirê kirin
Milch (-e) – şîr
Militärpolizist (-r) – cendirme
Millionär (-r) – mîlyoner
Milz (- ) - fatareşt
Minarett (– ) – mînare, birc
Minister(in) (-r/-e) – wezîr
Ministerium (-s) – wezaret
minus – kêm
Minute (-e) – deqe (arab.), deqîqe (arab.)
mir – min, minra
mischen – navhevxistin
mit – bi, tevî, bi...re, digel
mit sich – tevî xwe, ji xwe re
mit sich nehmen – birin
Mitbürger (-r) - hemwelatî
miteinander – bi hevra
Mitglied (-r) - endam
mitnehmen – birin
Mittag (-r) – nîvro, nîvroj
Mittagessen (-s) – firavîn
Mitte (-e) – navîn, navçe, nîv, navend
mitten in – di nav…da
Mitternacht (-e) – nîvê şevê
Mittwoch (-r) – Çarşem
Möbel (-s) – mobîlya
modern – modern, nûjen
mögen – hez kirin, evandin
möglich – mimkin, dibe
Möglichkeit (-e) - îmkan
Mohnblume (-e) – xaşxaşik
Moment (-r) – dem
Monat (-r) – meh, heyv
Mond (-r) – hîv, heyv, hêv
Montag (-r) – Duşem
morden – kuştin
Mörder (-r) – mêrkuj
morgen - sibê
Morgen (-r) – beyanî, sibeh
morgen – sibê, sibeh
Morgendämmerung (-e) – berbang
morgens, am Morgen – serê sibê
Mosaik (-s) – mosaîk
Mosche (-e) – camî, mizgeft
Moskito (– ) – kelmêş
Moskitospray (-r) – dermanê kelmêşan
Moslem (-r) – musilman
Motor (-r) – mator, motor
Mücke (-e) – kelmêş
müde – westîya, mandî, helakb betilî
müde werden – westiyan
Mühle (-e) - aş
Mund (-r) – dev, fek
Museum (-s) – mûze
Musik (-e) – mûzîk, mûzîqî
Musiker/in (-r/-e) – mûzîkvan
müssen – vîn, pêwîstbûn, gerekbûn
Mut (-e) – mêranî
mutig – gernas, mêr
Mutter (-e) – dayê, dayîk, yadê, dê
Muttersprache (-e) – zimanê dayîkê, zimanê zikmakî







N

Nabel (-r) – navik
nach – dû, dû...re, pey, berv, piş, li pê, piştî, gora
nach (zeitlich) – şûnda, paşê, piştî
nach und nach – hêdî hêdî
Nachbar/in (-r/-i) – cîran, cînar
Nachbarschaft (-e) – cîranî
nachdem – piştî ku
nachher – paşe, dûra, peyra
Nachmittag (-r) – piştî nîvro, nîvro şûnda
Nachricht (-e) – xeber, mizgîn (Frohe), hay
Nachrichten (-e) – nûçe
nächstes Jahr – sala tê, salike din
nächstes Mal – cara din
Nacht (-e) – şev
nacht, heute... – îşev
Nacken (-r) – istû, histî
nackt – tazî
Nadel (-e) – derzî
Nagel (-r) – neynûk (Finger), mix
nah – nêzik, nêz
nahe bei – nêzikî
Nähe (-e) – nêzikî
nähen – dirûn
nähern, sich – hatin nêzik
Name (-r) – nav
Nase (-e) – poz, bêvil, xeşm
naß – şil, ter
Nation (-e) – netew, milet
Natur (-e) – surîşt, tebîet
natürlich – helbet, tabî, belê
Nebel (-r) – mij, dûman
neben – li cem, cem
Neffe (-r) – Kinder des Bruders: birazî – Kinder der Schwester: xarzî
nehmen – hildan, standin, girtin, rahiştin
neidisch – hesûd, dexsoye
nein – na
Nerv (-r) – reh, temar, rûçal
Nest (-s) – hêlîn, pinîk
nett – delal, baş
neu – nû, nuh, ecer
Neugier (-e) – mereq
neugirig – bi mereq
neugirig sein – mereq kirin
Neuigkeit (-e) - nûçe
Neujahr (-s) – sala nû, sersal
Neujahr (-s), kurdisches – Newroz, Nevroz
Neujahrfest (-s), kurdisches – Cejna Newrozê
neun – neh
neunzehn – nozdeh
neunzig - nod
nicht – nine, na, tine, ne
nicht mehr – nema
Nichte – birazî, xwarzî
nichts – tişt nîne, tiştek tune, tu tişt
nichts, es gibt... – tiştek tune
nie – qet, ti, tucaran, tucara
niederbrennen – şewitandin
niederlassen – cî/cih girtin
Niederschlag (-r) – baran, şilî
niedrig – nizm
niemand – qe kesik
niemals – tu caran na, qet
niemand – nekes, neyek
Niere (-e) – gurçik
Nimrod (-r) – Nemrûd
noch – hê, diha, hin, din, hêj
noch einmal – carek din, dîsa, cardin
Nomade (-r) – koçer, çolvan
Norden (-r) – bakûr
Nordosten (-r) – rojhilata bakûr
Nordwesten (-r) – rojava bakûr
normal – normal
Not (-r) – desttengî, bêçareyî
nötig – hewce, lazim, peywîst, gerek
Notruf (-r) – banga alîkarîyê, pêwîstgazî
notwendig – giring, hewce, peywîst, lazim
Notwendigkeit (-e) - hewcedarî
November (-r) – Mijdar, Çêrîya Paşin
Nummer (-e) – hejmar, nimre, reqem
nun – niha, nika, înca
nunmehr - êdî
nur – tenê, bi tenê
nur noch – hê
Nuss (-e) – findeq
nützen – gêr hatin, bikêr anin
Nutzen (-r) – fêde
Nylon (- ) – naylon, laylon

O

o! - ey
ob – gelo, ku, ka
oben – jor, ser, banî
Ober (-r) – gerson, xizmetkar
obere/r/s – jorin
Obergefreiter (-r) – çewiş
Oberschenkel ( - ) – rahn, ruhn, qor
Oberseite (-e) – ser, serî, rû
obgleich - herçend
Obst (-s) – fêki, mêwe
obwohl – herweki, çiqas ku, herçend
Ochse (-r) – ga
oder – an (ji), yajî, yanjî
Ofen (– r) – sobe, kozika êgir
offen – vekirî, eşkere
offensichtlich – eşkere, xuya
öffentlich – eşkere
offiziell – resmi
öffnen – vekirin
oft – gelek caran, pir
ohne – bê, vê
ohne Arbeit – bê kar, destevala
ohne Schlaf – bê xew
ohnmächtig – bîrvaçûyîn, ji xwe ve çûyîn
Ohr (-s)– guh
Ohrenschmerz (-r) – guhêş
Ohrfeige (-e) - şeqam
Ohrring (-r) – guhar, gihar
Oktober (-r) – Cotmeh, Çêrîya Pêşin
Öl (-s) – rûn, zêt , don
Olive (-e) – zeytûn
Omelette (-e) - hêkerûn
Onkel (-r) – väterliche Seite: apo, mêrmet – mütterliche Seite: xal, mêrxaltî
Operation (-i) – operation, emelet, terane
operieren – amelîyat kirin
Opfer (-e) – qurban
Orange (-e) – porteqal, narinc
Ordnung (-e) - sazûman
Organisation (-e) – rêxistin
Orient (-s) – rojhilat
Orientalistik (-e) - rojhilatnasî
Ort (-r) – der, cîh, cî, şin, dever, der, dever
Osten (-r) – rojhilat
Osterfest ( -s) – cejna rabûnê
Österreich – Awistirya
Österreicher/in (-r/-e) – Awistiryayî
Ozean (-r) - derya







P

Paar (-s) – cot, zo
paar, ein – çend
Päckchen (-s) - pakêt
Paket (-s) – pakêt, pêçane
Panne (-e) – ariza
Papier (-s) – kaxiz, kaxet
Paprika (-r) – îzot, bîber
parken – parq kirin
Parlament (-s) – meclîs
Parlamentarier(in) (-r/-e) - parlamenter
Partei (-e) – partî
Paß (-r) – pasport
passieren – qewimin, hatin serê kesî
Pate (-r) – kirîv (bei der Beschneidung)
Patenschaft (-e) - kirîvatî
Patient (-r) – nexweş
Patronengurt (- ) - rext
Pause (-e) – rawestane, vehes
Pedale (-e) – pedal
Penis (- ) – xir, bilik (bei kleinen Jungen)
per – bi
Perle (-e) – morî, dur
persisch – farisî
Person (-e) – kes, merî, nefer
Petersilie (-e) – bextenîz
Petroleum (s) – donê lampe
Pfad (-r) – xaçirek
Pfeffer (-r) – îzota reş
Pfefferoni (-e) – îzot
Pfeil (-r) - tir
pflügen – ra kirin
Pferd (-s) – hesp
Pfirsisch (– ) – şeftelî
Pflanze (-e) – gîya
pflanzen – çandin
Pflaster (-s) – banda birînê
Pflaume (-e) – hilîk, hêrûg, alinçe
Pforte (-e) - derî
Phantasie (-e) – xeyal
Photo (-s) – sûret, wêne
Pilger(in) (-r/-e) – hecî
Pille (-e) – hew, heb
Pilot (-r) - pîlot
Pilz (-r) – qifkarik, kivarik
Plakat (-s) – afîş
Plan (-r) - plan
Plantage (-e) – werze
Plastik (- ) – lastîk, naylon, laylon
platt - pan
Platz (-r) – cîh, meydan
platzen – peqîn, teqîn, teqîyan
plötzlich – carêda, ji nişkê ve
plündern – talan kirin
Politik (-e) – polîtîk, sîyaset, ramyarî
politisch – sîyasî
Polizei (-e) – polis
Polizeirevier (-e) – qereqol
Polizist/in (-r/-e) – polîs
Postamt (-s) – postexane
Post (e) – postexane
Postfach (-s) – postdank
Postkarte (-e) – kertname, kertpostal
Preis (-r) – biha, nirx
privat – xas, taybetî
pro – her
probieren (Speisen) – tam kirin
pro Jahr – her sal
probieren – tehm kirin
Problem (-s) – serêş, problem, asaw, asteng, bela, telam, pisîyar
Prophet (-r) – pêxamber
Provinz (-e) – wîlayet, herêm, hêl, dever
prüfen – pirave kirin
Pullover (-r) – fayke, falêne, xirxe, fanêle
Pumpe (-e) – tirumpe
Punkt (-r) – xal, nixte
putzen – pa kirin







Q

Quadrat (-s) – çarkoşe
Qualm (– ) – dû
Quelle (-e) – kanî, çavî
quellen – kildan
Quitte (-e) – biyok, heybe
Quittung (-e) – şanke, raşan







R

Rabe (-r) – qang
Rad (-s) – çerx
Radiergummi (-r) – raket, pakind, sirge
Radio (-s) – radyo
Radischen (– ) – tirp, tivir
Rand (-r) – kêlek, kevî
rasch – zû, bi lez
Rasen (-r) – çîmen, gîha
Rat (-r) – şîret, temî
Ratschlag (-r) – şîret
Rauch (-r) – dû
rauchen – cixare kişandin
Raum (-r) – ode, çavî
Rauschen (-s) - xuşîn
Rebhuhn (-s) – kew
rechnen – hesab kirin, hesibandin
Rechnung (-e) – hesab
recht – rast
Recht (-s) – maf, heq, rastî
rechts – rast, milê rastê
Rechtsanwalt (-r) – abûqat
Rede (-e) – gotar, xeberdan, qal
reden – qal kirin, qise kirin, peyvin, axiftin
Regal (-s) - refik
Regen (-r) – baran, şilî
Regenbogen (-r) – keskesor
Regenschirm (-r) – şemsîye
Regenwurm (-r) – kurm
Regierung (-e) – hikûmet
regnen - barîn
regnet, es – baran dibare
reich – dewlemend, maldar
reich, das – bese
reichen – dirêj kirin
Reichtum (-r) – dewlemendî
Reifen (-r) – lestîk, dolab, çerx
Reihe (-e) – dor
reinigen – pa kirin
Reis (-r) – birinc, girar
Reise (-e) – rêwîtî, ger
reisen – gerîn, seyahat kirin, rêwîbûn
Reisende(r) (-e/-r) – rêwî
Reisescheck (-r) – şeka rêwanîyê
reißen – qetandin, çirîn
reiten – ajotin
Reiter (-r) – siyar, suwar
Religion (-e) – din, ol
religiös – dîndar
rennen – bezîn, bazdandin
Reparateur (-r) - tamîrcî
Reparatur (-e) – tamîr
reparieren – çê kirin, tam^r kirin
reservieren – rezerv kirin
Respekt (-r) – qedir, qîmet, hirmet
Restaurant (-s) – loqante, xarinxane
Rettich (-r) – tivir
Rettung (-e) – xelasî
Rezept (-s) – reçete, dermanşane
richtig – rast
Richtung (-e) – berv, semt, hêl, alî, rex
Richtung geben – berî dayin
riechen – bîn kirin, bîndan (tr.)
Ring (-r) – gustîlk, hingilîsk, qulp
rinnen – herikîn
Roggen (- ) - çevder
roh – xav
Rohr (-s) – borî
Römer (-r) - Romî
Röntgenaufnahme (-e) – rontgên, fîlim, fîlm
rosa – pembe
Rose (-e) – gul, sorgul
Rosengarten (-r) – gulîstan
Rosenverkäufer(in) (-r/-e) - gulfiroş
rosine (-e) – mewîj, kişmîş
Rost (- ) – jeng, zeng
rosten – jeng/zeng girtin
rösten - braştin
rot – sor
Rotkraut (-e) – pincar, sorkelem
Rücken (-r) – pişt, şan
Rückenschmerz (-r) – piştêş
Rückseite (-e) – paşî
Ruder (- ) – bêr, bêrik
rufen – gazî kirin, ban kirin, deng lê kirin
ruhe (-e) – vehesî, bêdengî, sêrinî, aramî
ruhig – aş, bê deng
Ruhm (-r) – serbilindî, rûmet
rund – gilor, girover, gilover
rund um – dora
runzeln, die Stirn – qirçimandin
rutschen – şemitîn, xij bûn, xij kirin

[كبريائي قاهرهم]

S

Sache (-e) – tişt, doz (Verfahren)
Sack (-r) – tûr, çal, kisik
säen – reşandin
Saft (-r) – şerbet, avdoş
Säge (-e) – metelok, gotinek, birek
sagen – gotin, axiftin
Salat (-r) – selete
Salz (-s) – xoy, xwêy, xwê
salzig – şor
sammeln – kom kirin, berhev kirin
Samstag (-r) – şemî
Sandale (-e) – sendel, şimik
Sänger (-r) – dengbêj, stranbêj
satt – têr
Sattel (-r) – zîn (Pferde), qaltax (Esel)
satteln – zîn kirin, qaltax kirin
Satz (-r) – cimle, hevok
Sau (-e) – berazê mê, xinzîrê mê, mawî
sauber – paqij, pak
saubermachen – pa kirin, paqîj kirin
Sauberkeit (-e) – pakî
sauer – tirş
saugen – mijîn
schade – çi heyf, mixabin
Schaden (-r) – zirar, zîwan, ziyan
Schaf (-s) – mîh, mî
Schäfer (-r) – şivan
Schafherde (-e) – pez
Schafherdenbesitzer (-r) - xwedîpez
Schakal (-r) – çeqel
Schal (-s) – şal
schalten – vêxistin
Scham (- ) – şerm, fehêt
schämen, sich – şerm kirin, fedî kirin
Schande (-e) – şerm, rûreşî
scharf – tûj, sûr, tund
scharfer Paprika – îzot, îzota tûj
Schatten (-r) – sî
Schatz (-r) – xezîne
schauen – mêze kirin, qatî kirin, temaşe kirin, nêrin
Schaufel (-e) – bêr, hêlkan
schaufeln – hêjîyan, kolandin
Schaufenster (-s) – vêtrîn, camxane
Schaukel (-e) – hêlan
Schaum (-r) – kef
Scheck (-r) – şek, çek
Scheich (-r) – şex
scheiden lassen,sich – berdayîn
Schein (-r) - şewq
schenken – pêşkêş kirin, diyari kirin
Schere (-e) – meqes, birok
Scherz (-r) – henek, laqirtî, galte
schicken – şandin
Schicksal (-s) – qeder, bext, bûdane
schief – xwar, xar
Schienbein (-s) – paq
shießen – teqandin, havtin
Schiff (-s) – keştî, avban
schimpfen – pevçûn
Schirm (-s) – şemsî, sîwan
Schlaf (-r) – xew
schlafen – raketin, razan, xewîn, paldan
Schlag (-r) – derb
schlagen – kutan, li...dan, lê xistin
schlagen, einander – hevxistin, dan, kutan
Schlagloch (-s) – qurtik
Schlamm (- ) - herî
Schlange (-e) – mar
schlecht – pîs, nebaş, xiraw, genî, genû
schleichen – kişîn
schlicht - sade
schließen, ab... – kilît kirin, girtin
schließlich – şûnda, di dawîye de
schlimm – xirab, nebaş
Schloß (- ) - kilît
schluchzen – kelgirî bûn
Schluck (-r) – gulm
Schlüssel (-r) – kilît,mifte
schmackhaft – bitehm, biçêj
schmal – teng
schmecken – tam kirin
schmelzen – helandin, helîyan
Schmerz (-r) – êş, jan
schmerzen – êşîn
Schmied (-r) – hesinkar
schmieren – lêdayin
schmücken – xemilandin
schmutzig – pîs, qilêr, gemar, gerêj, girêj
Schnaps (-r) – raqî, meyger
Schnee (-r) – berf
schneiden – jê kirin, birîn
Scheider (-r) – dirûnvan, terzî
schneien – berf barin, dahatin, barîn
schnell – zû, bi lez
Schnupfen (-r) – arsîm
Schnurr (-e) - weris
Schnurrbart (-r) – simbel, simêl
schon – niha, arta
schön – bedew, rind, delal, xweş, spehî
Schönheit (-e) – spehîtî, rindî
Schöpfer (-r) – çoçik
Schoß (-r) - hembêz
Schrank (-r) – kanik, dolab
Schaubenzieher (-r) – nexter, mêxdar, dernewîz
Schrei (-r) - qêrîn
schreiben – nivîsandin, nivîsîn
Schreibstube (-e) - niviştxan
schreien – qêrandin, gazî kirin
Schrift (-e) – nivîs, nivişt
Schritt (-r) – gav
Schublade (-e) – çav, berkêşk
Schuh (-r) – sol, iskarpêl, potîn, çarox, kewş, pêlav
Schuld (-e) – guneh, sûc
Schuld vergeben – heq helal kirin
Schulden (-e) – deyn
schuldig – bindar, sûcdar
Schule (-e) – dibistan, xwandegeh, mekteb
Schüler (-r) – şagirt, xwandekar, xwendewan
Schulklasse (-e) - sinif
Schulter (-e) – sermil, mil, kolan
Schüssel (-e) – feraqa mezin
schütteln – hejandin, weşandin
schütten – rêtin, rijandin
Schutz (-r) – parizî, bervedarî
schwach – nexurt, bêhêz, jar
Scwager (-r) – tî, xezur
Schwägerin (-e) – zey, balduz
Schwan (-r) - qû
schwanger – hamîle, ducan
schwarz – reş
schwarzhaarig - porreş
Schawarzmark (-e) – bazara reş
Schwein (-s) – xinzîr, beraz
Schweiz – Isviçre, Siwêsra
Schweizer/in (-r/-e) – Isvîçreyî
schwer – giran, qurs
Schwert (-s) – şûr
Schweiß (-r) – xwêdan, xudan
schwer - giran
Schwester (-e) – xang, xûşk, xweh
Schwiegermutter (-e) – xasî, xesû
Schwiegersohn (-r) - zava
Schwiegertochter (-e) – bûk
Schwiegervater (-r) – xezûr
schwierig – dijwar, zor
schwimmen – avjenîn, ajne kirin, sobayî kirin
schwindlig sein – heş çûyîn, gêj bûn
Schwur (-e) – sond sûnd
schwitzen – xudan, xwêdan
schwören – sond xwarin
Schwur (-e) - sond
sechs – şeş
sechzehn – şanzdeh, deh û şeş
sechzig – şêst
See (-r/-e) – gol, derya
Seele (-e) – ruh
sehen – dîtin, nirîn
sehnen, sich – bîra...kirin
Sehnsucht (-e) – keser, bêrî
sehr – pir, gelek, gelekî, zehf
sehr gut – pir baş, gelek baş
Seide (-e) – herîr, kej
Seife (-e) – saûn
Seil (-s) – weris
sein (ich bin, du bist, wir sind) – bûyîn, bûn (ezim, tuyî, emin)
sein – wî
seit – ji...virda, ji, di
seit langem – zû ve
seit wann – çiqas ve, kengê ve
Seite (-e) – alî, rupel, kêlek, rex, rûpel (Buch)
Seite (-e) (im Buch) – rûpel
Sekunde (-e) – sanîye
selbst – bi xwe, xwe
Selbstbewußtsein (-s) – xwenasî
selten – hindik caran, kêm
senden – şandin, pêlweşandin (Radio)
Senf (-r) – xerdel
September (-r) – Îlon, Êlûn, Rezber
Service (-r) – xizmet
setzen - danîn
setzen, sich – rûniştin, xwe danîn
sich – xwe, hev
sichtbar - xuya
sichtbar werden – xuya kirin, xuya bûn
sie – ew, wê
sie (3.Pl.) – ew, wan, hûn, we
sieben – heft
siezehn – heftdeh
siebzig – heftê
sieden - kelîyan
Silber (-s) – zîv, sîm
singen – strandin, kilam gotin
singen (Trauerlieder) – lorandin
Sinn (-r) – hiş, bîr
Sitte (-e) – adet, fêrew
Situation (-e) – rewş, hal
Sitz (-r) – cî, şûn
sitzen – rûniştin
Sklave (-r) – xulam
so – wisa, wekî, ûsa, , wer, wilo, wek, weha, wiha
so wie – wek
sobald – çawa ku
Socken (-e) – gore, kurik
sofort – hema, a niha
sogar – heya, lê hînjî, ji xwe
Sohn (-r) – kur, gede, law
solange – heta ku
Soldat (-r) – leşker, saldat, esker
sollen – vîn, gerekbûn, pêwîstbûn
Sommer (-r) – havîn
Sommerweide (-e) – bêr, zozan
sondern – lê, lê hema, lê belê
Sonne (-e) – roj, tav
Sonnenbrille (-e) – berçavkê tavê/rojê
Sonnenschein (-r) – tava rojê
Sonnenstrahlen (-e) – tîrêj
Sonntag (-r) – Yekşem
Sonst – wekî din
Sorge (-e) – xem, kul, derd, meraq, tatêl
sorgen, für – nêrîn, mêze kirin, nihêrîn
Sorte (-e) – cûre, tewr, sinf
Souvenir (-s) – xelat
soviel – ewqas, hapir, wîsapir
sowie – herwekî
sowohl…als auch – hem…hem jî, him...him
sparen – kom kirin, berhev xistin
Spaß (-r) – kêf,
spät/später – dereng/dura, paşê
später,dann – paşê
spatzierenführen – gerandin
spatzierengehen – gerîyan, çûn gerê
Spiel (-s) – lîstik
spielen – lîstin
Spielzeug (-s) – lîstik. pêlîstik
spielen (Instrument) – lêxistin
Spieß (-r) – şîş
Spinne (-e) – pîrik
Spinnen - ristin
Sporen geben – zengû kirin
Sprache (-e) – ziman, zar
sprechen – xeberdan, peyîvîn, axaftin, qise kirin, qal kirin, ştexilîn
sprechen, davon – qalê kirin
springen – tuldan
Spritze (-e) – derzî, şiring
Spüle (-e) - destşo
Staat (-r) – dewlet, mîrî
Staatsbürger (-e) - hemwelatî
Stadt (-e) – bajar, şar
in der Stadt – li bajêr
Stadtbewohner (-e) - bajarî
Stadtplan (-r) – xerîteya bajêr
Stadtteil (-r) – tax
Städtisch – bajarî
Stand (-r) – cîye, cîhe
ständig - hergav
stark – xurt, qewî, bihêz
stark (Tee) – giran
Statur (-e) - bejn
Staub (-r) – toz, telaz, kilxan
stechen – vedan
stecken - xistin
stehen – sekinîn, rawestîn
stehenbleiben – sekinîn, rawestan
stehlen – dizîn
steif – rep
Steigbügel (-e) – zengû
Stein (-r) – kevir, berd
Stelle (-e) – şûn, cî, cîh
stellen – danîn
sterben – mirin, can dan
Stern (-r) – stêrk, istêrik
Steuer (-e) – bac
Steuerrad (-r) – dîreksîyon
steuern - ajotin
Stiefel (-r) – sol, bot
Stier (-r) – cange, ciwange
Stift (-r) – qelem, pênûs
still – bê deng, aş
Stille (-e) - bêdengî
Stimme (-e) – deng
stinken – bîndan, gemirîn, sasîbûn
Stirn (-r) – enî, henî
Stock (-r) – ço
Stockwerk (-s) – qat
Stoff (-r) – qûmaş, caw
stöhnen – nalîn
stolz – serbilind
Stolzheit (-e) - serbilindî
Stop! – bisekin!, raweste!
stören – eciz kirin
Strafe (-e) – tole, ceza
Straße (-e) – kolan, cade, rêgah, kuçe, rê
Strauß (-r) (Tier) – serperizk
Strauß (-r) (Blumen) – bax, gurz
Streinchholz (-s) – niftik, darikê kirbîtê
Streit ( -r) – pevçun, şer
streiten – hevxistin, bi hev çun
streuen – reşandin, weşandin
Strich (-r) – çîzik, xet, şixt
Stricknadel (-e) – pîj
Stiefel (-e) – cizme, bot
Stroh (-s) – ka
Strümpfe (-e) – gore, kurik
Stück (-s) – parçe, hew, serî, heb, qutik
Student (-r) – xwandekar, xwendewan
studieren – xwendin
Stufe (-e) - pêlik
Stuhl (-r) – stol, kursî, danîşok
stumm – lal
Stunde (-e) – saet
Sturm (-r) (Wasser) – lêmişt
Sturm (-r) (Luft) – bahoz, ba
Stute (-e) – mehîn
suchen – gerîn, li...gerîn, lêgerîn, lê gerîyan
Süden (-r) – başur
Südosten (-r) – rojhilata başûr
Südwesten (-r) – rojava başûr
Suppe (-e) – gêrmî, çorbe
süß – xweş, şêrîn
Süßigkeiten (-e) – şerinî
Süßspeise (-e) – hewle

U

übel sein – dilhevketin
über – jor, li ser, di ser, ser
überall – hemû der, herder
Übergabe (-e) - teslîm
übergeben – pêşkêş kirin, teslîm kirin, vereşîn
überhaupt – qet
überholen – bi pê..xistin, , ketin pêş
überlegen – fikirîn
übermorgen – dusibeh
überreichen – gîhandin
übersetzen – wergerandin, qulibandin, derbas kirin (über den Fluß)
überübermorgen – sêsibe
überwältigt sein – metel mayîn
Überweisung (-e) – verêbûn, tehwîl
Überzeugung (-e) – bîr û bawerî
überziehen – rûkirin
übrigbleiben – ji ber man
übrigens – ji xwe, nexwe, nexu
Uhr (-e) – saet, katijmêr
um...herum – dor û der, dor û ber
um...Uhr – di saet...de
um zu – da ku
umarmen – hembêz kirin
umblättern - qulibandin
umdrehen – vegerandin, zivirandin
Umgebung (-e) – hawîrdor, dor, der û dor
umkehren – vegerîyan, zivirîn
umkippen – wergerandin, erdê ketin
umschmeicheln – bergerîn
Umschlag (-r) – zerf, werdanname
umstülpen - hilweşandin
unabhängig – serbest, serxwe bûn, serbixwe
unbarmherzig – zalimî
unbekannt – nenas
unbequem – nerihet
unbeweglich - rep
und – û; jî
Unfall (-r) – qeze, bela, hêwir
unfreiwillig – bê dil, bê hemdî
ungeduldig – bê sebir
Ungeheuer (-s) – cinawir
ungehörig - şerm
ungekocht – nekelî, xav
Ungerechtigkeit (-e) – zulm (arab.), neheqî
ungesalzen – bêxwê
ungewollt – bê hemdî, nexwastî
Unglück (-r) – bextreşî, telam, bedbextî
unglücklich – xemgîn, belengaz, reben
Unglücksbringer/in (-r/-e) – bextreş
unhöflich – bêhirmet, bêtore
Universität (-e) – zaningeh, ûnîversîte, zanistgeh
unmöglich – nemimkûn
Unrecht (-s) – neheqî, dermafî
uns – me, mera
unschuldig – bêsûc, bêguneh
unser – ye me, me
unten – jêr
unter – bin, li bin
Unterdrücker (-r) – zordest
Unterdrückte/r (-e/-r) – bindest
Unterdrückung (-e) – zordesti
untergehen – çûn ava (Sonne), noqî bûn, binav bûn
unterhalten, sich – peyîvandin
Unterhemd (-s) – kiras, atlêt
Unterhose (-e) – derpe (Männer), hevalkiras (Frauen)
Unterleib (- ) – ûrikê piçûk, hindirê qicik
unterliegen – binketin
Unteroffizier (-r) – çawiş
Unterricht (-r) - ders
unterrichten – dersdan
unterscheiden – cuda kirin
unterscheiden, sich – cuda bûn
Unterschied (-r) – ferq, newekhewî, cudayî
unterschiedlich – cuda, cihê
Unterschrift (-r) – îmze, binnivîs
Unterstützung (-e) - alîkarî
untersuchen – sekirin, li...gerîn
Unterwäsche (-e) – kincê binî, bincilk
unterwegs – di rê de, li rê
unvorsichtig – bêdîqet
Unwetter (-s) – bahoz
unwillkürlich – bê hemdî
unwissend - nezan
Unwissenheit (-e) – nezanî
unwohl – bêkêf
unzufrieden - bêzar
Urenkel (-r) – nevîçirtik
Urin (-r) – mîz
Urlaub (-r) – îzin, betlane
Ursache (-e) – sebeb





V

Vansee (-r) – Gola Wanê
Vase (-e) – guldank
Vater (-r) – bav
Vaterschaft (-e) - bavînî
Veilchen (– ) – binefş
Ventilator (-r) – ventîlator
verändern – guherandin, degîş kirin
verändern, sich – guherîn, degîş bûn
verärgert – bi hêrs
verärgert sein – xeyîdîn
verarzten - kewandin
verboten – qedexe
verbringen – derbas kirin
verbunden - girêdayî
verdienen – qezenç kirin
verdorben – genî, genû
vergeben – helal kirin, efû kirin
vergehen – derbas bûn
vereisen – qeşa girtin
vergehen – derbas bûn
vergessen – bîr kirin
Vergleich (-r) – hempa
vergleichen – dan ber hev
verheiraten - zevicandin
verheiratet – zewicî
verirren, sich – winda bûn
verkaufen – firotin
Verkäufer/in (-r/-e) – firoşvan, firoşvan
verkehrt – çep, vajî
verlangen – xwastin
verlängern – dirêj kirin
verlassen – terikandin, berdan, hîştin
verleihen – dê kirin, bidêndan
verletzt - birîndar
Verletzter (-r) – birîndar
verlieben – dilketin, ji...hez kirin
verliebt - evîndar
verlieren – wenda kirin, hinda kirin, zirar kirin
verloben – gustîl kirin
vermehren – zêde kirin
vermieten – kirê kirin
vermissen – bêrîya...kirin
Verräter(in) (-r/-e) – noker, caş
verrückt – dîn, bêhiş, şêt
verrückt werden – dînbûn
versammeln, sich – civîyan, kom bûn
verschenken – diyarî kirin
verschicken – şandin
verschieden – cuda
verschiedenfarbig – reng û reng, belek
verschnaufen – bihna xwe vedan
verschwinden – wenda bûn
verschwommen – girik, şolî
verschwunden – wenda bûn
Vresicherung (-e) – sîxorte, misokerî
Versmaß (- ) – kêş, wezin
versorgen – lê nihêrîn/nêrîn, lê mize kirin, kewandin
Verspätung (-e) – derengî
verspielen – derdan, dander
versprechen – sozdan, soz kirin
Verstand (-r) – raman, aqil, heş
verstecken – veşartin
Versteckenspiel (-s) – veşartonek
verstehen – têgihiştîn, fem kirin
verteilen – belav kirin, parive kirin
verteilt sein – parive bûn, belav bûn
Vertrag (-r) – peyman
Vertrauen (-s) – bawerî
vertrauen – bawer kirin
vertrocknet - hişk
Verwaltung (-e) – serkarî
Verwandte(r) (-e/-r) – mîrow, meriv
Verwandschaft (-e) – malî, mirovatî
verweilen – sekinîn, rawestan
verwirrt – şaş, perîşan, ecêbmayî
verwundert – ecebmayî
verwundet - birîndar
verwüsten – wêran kirin
verzichten – derdan, dev berdan
verzweifelt – tengezar, bêçare, perîşan
Verzweiflung (-e) – hêrs, kerb, bêçareyî
Vetter (-r) – pismam, kurap, kurmet, kurxal, kurxaltî
viel – pir, gelek, zehf, zêde
vielfärbig – reng û reng, belek
vielleicht – dibe ku
Vielzahl (-e) - pirinî
vier – çar
Viertel (-s) – çarek , çarik
vierzehn – çardeh
vierzig – çel, çil
violett – binevşî
Visum (-s) – vîza
Vogel (-r) – cicîk, cûcik, çûk, balinde, çivîk
Volk (-s) – gel, xelk, milet
Volksstamm (-r) – eşîr
voll – tijî, mişt
Vollbart (-r) – rî, rih
völlig – tam
von – ji, ji...de
von Herzen kommend – dilovanî, ji dil
von ihm – ji wî
von jetzt an – ji îro şûnda
von nun an – êdî, ango, ji niha şinda
vor – ber...re, pêşta, ji ber...re, ber, berî, li ber..., pêş
vor zwei Jahren – pêrar
voranbringen – pêşve birin
vorantreiben – pêş ve birin
Vorarbeiter (-r) – hoste
vorbei – di...re
vorbeigehen – derbas bûyîn
vorbereiten – çêkirin, amade kirin
Vorbreitung (-e) – tevdarek
vorgestern – pêr
Vorhang (-r) – perde
vorher – berî, belî, berê, pêşî
Vorjahr (-s) – par
Vorlesung (-e) – fêr
Vormittag (-r) – berî nîvro, pêş nîvro
vorn(e) – (li) pêş
Vorname (-r) – pêşnav
vornehm – kubar
Vorrang (-r) – pêşengî
Vorrat (-r) – zad
Vorsclag (-r) – teklîf, pêşnîhat
Vorsicht (-e) – dîqet
vortragen - xwenin
vorvorgestern – betirpêr
vorwärts – pêş, pêşve, ber bi pêş





W

Waage (-e) – mêzîn, teraz
wach – hişyar, şîyar, payî
wachsen – hêşinbûn (Pflanzen), girbûn (Meschen,Tiere)
Wadenbein (-s) - qîtik
Waffe (-e) – çek
wagen - wêran
Wagen (-r) – erebe, makîne
wählen – hilbijartin
wahr – rast
Wahrheit (-e) – rastî
Wald (-r) – daristan, mêşe
Walnuß (-e) – gûz
Walze (-e) – lûq, gundor
Wand (-e) – dîwar
wandeln – guhartin
Wange (-e) – gep, hinarik, hinarik, devrî
wann – kengî, çaxtê
wäre doch – bila+Konj.
warm – germ
Wärme (-e) – germ
warten – sekinîn, rawestan, hêviya...bûn, li benda...bûn
warum – çima, key, bo çi, çira
was – çi
Waschbecken (-s) - destşo
waschen – şûştin
Waschmaschine (-e) – makîna kincan/cilan
Wasser (-s) – av
Wasserfall (-r) – şelav, sîlav, şîp
Wasserkanne (-e) – avdank, misîn
Wassermelone (-e) – zebeş, kal, şotî
Wasserquelle (-e) – kanî
Wasserschlange (-e) – marê avî
Watte (-e) -pembû
weben – tevin çêkirin
Webstuhl (-r) – tevin
wechseln – guhartin, gewrandin, gewrîn
weder...noch – ne...nejî
Weg (-r) – rê
Wege (-e), verschiedenste – rê û dirb
wegen – ji ber, seba
wegschaffen – avêtîn, ra kirin, hilanîn
Wegweißer (-r) – rêber
wehren, sich – berxwedan
wehtun (intrans.) – êşîn
wehtun, jmd. – êşandin
weiblich – mê
weich – nerm, pind
Weichsel (– ) – wişne
Weide (-e) - mêrg
weiden – çêrandin, çêran
weil – ji ber ku
Weile (-e) – dem, çendek
Wein (-r) – şerab, bade
weinen – girîn, girîyan
weinerlich – bi kelgirî, nîvgirî
Weingarten (-r) – rez
Weingartenbesitzer (-r) - xwedîrez
Weintraube (-e) – tirîya reqî
weise - rîspî
Weise (-e),(Art) – awa
Weise,auf diese – bi vî avayî
weiß – spî, sîs
Weißkraut (-e) – kelem
weit – dûr (entfernt), fireh (breit)
Weizen (-r) – genim
welche/r/s – kîjan
Welt (-e) – dinya, cîhan, dinê, dinya
Weltuntergang (-r) - qîyamet
wem – kê
wen – kê
wenden – zivirîn, zivîrandin
wenig – hinekî, kêm, hindik
wenig, ein... – hebkî, hinekî
wenn (Bedingung) – ger/ku/heke+Konjunktiv
wenn (zeitlich) – gava, dema ku, wextê ku, çaxa
wer – kî
werden – bûn
werfen – avîtin
Werkstatt (-e) – werşe, sazgeh
Werkzeug (-s) – hacet
Wert (-r) – qîmet, biha, nirx, rûmet
wertvoll – bi rûmet, bi nirx, rûmetgiran
Wesen (-s) – hebûn, pêdare
Westen (-r) – rojava
Wetter (-s) – hewa, heyam
wichtig – giring, muhîm
Widerstand (-r) - berxwedan
wie – wek, ak, çawa, çer, çilo, çeng, wekî
wie viele – çend, çiqas
wieder – dîsa, cardin, ji nû ve
wiederbeleben - vejandin
wiederholen – vegerandin
Wiege (-e) – dergûş
wiegen – pîvan
Wiese (-e) – çêre, mêrg, çîmen
wieviel – çiqas
Wille (-r) – xwestin, daxwaz, hemd
Wimper (-e) – bijang
Wind (-r) – ba
winden – badan
Windhund (-r) - tajî
Winter (-r) – zivistan
wir – em, me
wircklich – bi rastî, rastîn (echt)
Wirtschaft (-e) – aborî
wischen - maliştin
wissen – zanîn
wissend – zana, zanistî
Witwe (-e) – jinebî
Witwer (-r) - mêrebî
wo – ka, li ku, kanî, li kuderê
wo genau – li ku
Woche (-e) – hefte
Wochenende (-s) – dawîya heftîye
wofür – ji bo çi
woher – ji ku, ji kuderê
wohin – kuda, kûva, ku, kuderê, bi ku de
wohlfühlen,sich – kêf kirin
Wohlsein (– ) – kêf
Wohlstand (- ) – avahî, dewlemendî
Wohnblock (- ) - apartman
wohnen – runiştin, mayîn, sekinîn
Wohnung (-e) – mal, xanî
Wohnviertel (-s) - tax
Wolf (-r) – gur
Wolke (-e) – ewr, mişale
Wolle (-e) – herî, rês
wollen – xwastin, vîn/vîyan
wollig – rêsî
Wort (-s) – xeber, gotin, wişe, şor, soz
Wörterbuch (-s) – ferheng
wozu – ji bo çi
Wunde (-e) – birîn
wundern, sich – metel mayîn, şaş bûn
Wunsch (-r) – daxwazî, xwastek, miraz, erz
Würde (-e) – şeref, paye
würdevoll – payebilind
Würfel (-r) – zar
Wurst (-e) - sicûx
Wüste (-e) – sehra, çol
Wut (-e) – hêrs
wütend – bi hêrs

[كبريائي قاهرهم]

Z

Zahl (-e) – hejmar
zählen – hejmartin, hesibandin
zahm – kedî
Zahn (-r) – diran, didan
Zahnbürste (-e) – firça diranan
Zahncreme (-e) – krêma didana
Zahnpasta (-e) – macûna diranan
Zahnschmerz (-r) – diranêş
Zarathustra (-r) – Zardeşt
zart – tenik, nazik
Zehe (-e) – pêçîya lingê, tiliha lingê
Zeichen (-s) – nîşan
zeigen – nîşandan , lêmandin, li...mandin, şandan
Zeit (-e) – dem, wext, gav
Zeitpunkt (-r) – dem
Zeitschrift (-e) – kovar
Zeitung (-e) – rojname
Zelt (-s) – kon, çadir
Zement (- ) - çîmento
Zentrum (-s) – navîn, navçe, merkez
zerbrechen – şikenandin, perçe kirin
zerkleinert – hûr
zerreißen – qelişandin, qetandin, çirandin
zerschneiden – jê kirin, qetandin
zerstückeln – perçe kirin
zerstören – xiraw kirin
zerstückel – parçe kirin
zerteilen – perçe kirin
zertrümmern – pelixandin
Zettel (-r) – pelik, laperik, kaxiz
Zeuge (-r) – şahid, dîtar
Zicklein (-s) – kar karik
Ziege (-e) – bizin
ziehen – kişandin, kişyan
Ziel (-r) – armanc, merem
Ziffer (-e) – hejmar, nimre
Zigarette (-e) – cixare, cigare
Zimmer (-s) – ode, jûr, koşk, çavî
Zitrone (-e) – lîmon, lêmûn, tirc
zittern – lerzîn, lerzandin, ricifîn
zitternd – zîz, lerz
Zoll (-r) – gemrûk, bac
Zopf (-r) – gulî
Zorn (-r) – hêrs
zu – ji...re, berbi, ber, bi
zu Fuß – peya, bi meş, bi pê
zu ihm – jê re
zu jener Zeit, als – dema ku
Zucchini (– ) – kundir
Zucker (-r) – şekir
Zuckerdose (-e) - şekirdank
Zuckermelone (-e) – qawin, qultix
zudrehen – qut kirin
zudrücken - guvaştin
zuerst – berê, silef, pêşî
zufrieden – razî bûn
Zug (-r) – tren
Zügel (-e) – deskêş
zugleich – di derbekê de, demekê de
zuhören – guhdar kirin, guhdan
Zuhörer/in (-r/-e) – guhdar
Zukunft (-e) – paşeroj, dema bê
Zündkerze (-e) – mûm, bojî
zunehmend – her ku diçe
Zunge (-e) – ziman
zurechtkommen – îdare kirin
zurück – şunda, paşdo
zurückkehren – zivirîn, vegerandin, vegerîyan
zurücklassen – hiştin
zurufen – deng lê kirin, gazî kirin, ban kirin
zusammen – tevî hev, bi hev re
zusammenbrechen – hilweşîyan
zusammenfügen – dan hev
zusammenhalten – hevgirtin
zusammenkommen – kom kirin
zusammenstoßen – hevketin
zusammentreffen – rastê hev hatin
Zustand (-r) – hal
zustimmen – qebûl kirin, pejîrandin
zwanzig – bîst
zwei – du, didu
Zweig (-r) – şax, gulî
Zwiebel (-e) – pîvaz
zwischen – ji nav...re, mabeyna, li nav, di nav...da
zwölf – danzdeh
Zylinder (-r) – silindir, sêborî
Zypern – Qibris

[نصرت]

شكرا اخي العزيز على المجهود الكبير
احسنت .

[husaam]

شكرا يسلمووووووو

[بـاران]

ده ست خوش براكه م
عاشت الايادي اخي